KHI ĐỨA CON TRAI ĐầU CỦA TÔI LÊN NĂM, chồng tôi đề cập đến việc mời thầy về để bắt đầu cho việc học hành chính thức của con trai tôi. Từ khi về sống trong nhà chồng, đàn bà chúng tôi không còn bất cứ nguồn tài trợ nào khác nên phải nhờ gia đình chồng chi trả cho việc đó. Tôi đã không bao giờ phải hối tiếc vì trót làm chồng tôi thất vọng, chuyện đó không hề xảy ra. Về phần mình, bố mẹ chồng tôi không thể hài lòng hơn vào cái ngày ông thầy đến nhà và con trai tôi rời khỏi căn buồng trên gác. Tôi rơi lệ khi nhìn thấy nó đi, nhưng đó là một trong những khoảnh khắc tự hào nhất của cuộc đời tôi. Tôi âm thầm nuôi dưỡng niềm hy vọng một ngày nào đó con trai tôi sẽ theo đòi khoa cử. Tôi chỉ là một người đàn bà, nhưng tôi cũng biết rằng khoa cử sẽ là bước đệm cho ngay cả những nhà nho xuất thân cơ hàn nhất để vươn lên cuộc sống cao sang hơn. Tuy nhiên, nó đi khỏi căn buồng trên gác để lại trong tôi một khoảng trống tối đen mà những trò hề của đứa con trai thứ hai, tiếng quang quác của các bà thiếp, những vụ cãi cọ của các cô em dâu, hay thậm chí những cuộc gặp gỡ thường kỳ của tôi với Tuyết Hoa cũng không thể nào khỏa lấp. Thật sung sướng biết bao, ngay tháng Giêng đầu năm mới, tôi lại biết mình có mang.
Vào thời gian này, căn buồng luôn đông đúc. Cô em dâu thứ ba vừa về và sinh con gái đầu lòng. Tiếp sau cô ta là cô em dâu thứ tư, cô này cứ luôn miệng kêu ca làm ai cũng nhức đầu. Cô ta cũng lại sinh một đứa con gái. Mẹ chồng tôi luôn đối xử với cô em dâu thứ tư đặc biệt khắc nghiệt, sau này cô ta lại mất hai đứa con trai trong khi sinh. Vì vậy cũng khá hợp lý khi nói rằng những người đàn bà khác trong gia đình đón nhận tin vui của tôi mà thấy ghen. Trong căn buồng này, không gì khiếp đảm hơn là kinh nguyệt hàng tháng của các bà vợ lúc đến kỳ. Mọi người đều biết; mọi người đều nói về nó. Bà Lữ luôn để ý mấy sự vụ này và lớn tiếng mắng mỏ những người đàn bà trẻ khi yêu cầu tất cả phải lắng nghe. “Một người vợ không sinh được con trai luôn có thể bị thay thế,” bà nói vậy, mặc dù bà căm ghét đến tận xương tủy mấy người thiếp của chồng mình. Giờ đây, khi nhìn quanh căn buồng, tôi thấy sự đố kỵ và nỗi oán giận âm ỉ, nhưng những gì họ có thể làm chỉ là chờ đợi xem liệu có phải là tôi sẽ sinh ra một đứa con trai khác hay không. Còn tôi lại cảm thấy có sự thay đổi trong trái tim mình. Tôi mong sinh được một đứa con gái, nếu không vì lý do thiết thực nhất đó. Đứa con trai thứ hai của tôi rồi cũng sẽ sớm rời bỏ tôi để gia nhập vào thế giới đàn ông, còn những đứa con gái thì sẽ không rời bỏ mẹ cho đến khi chúng đi lấy chồng. Khát khao thầm kín của tôi càng bùng cháy khi biết tin Tuyết Hoa cũng đang có bầu. Tôi không thể nói với bạn là tôi mong cô cũng sẽ sinh một đứa con gái nhiều đến mức nào.
Cơ hội đầu tiên và tốt nhất để chúng tôi gặp gỡ và chia sẻ những khát vọng và mong ước của mình đến vào dịp hội Thi Nếm ngày mùng sáu tháng Sáu. Sau năm năm sống ở nhà họ Lữ, tôi biết mẹ chồng tôi sẽ không để địa vị của bà bị ảnh hưởng vì Tuyết Hoa. Tôi ngờ rằng bà biết chúng tôi vẫn gặp nhau vào mỗi dịp lễ hội, nhưng miễn là tôi không phô bày mối quan hệ đó và làm tròn bổn phận với nhà chồng thì bà cũng sẽ lờ đi.
Như mọi lần, Tuyết Hoa và tôi lại được thoải mái khi ở căn buồng trên gác nhà bố mẹ tôi, nhưng sự gần gũi thân mật như trước kia không còn được phép bộc lộ ra nữa, khi lũ con của chúng tôi nằm trên giường hay trên những chiếc võng cạnh chúng tôi. Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn thầm thì với nhau. Tôi thú nhận với cô rằng tôi khao khát có một đứa con gái để bầu bạn với tôi. Tuyết Hoa xoa nhẹ tay quanh bụng mình và bằng một giọng nhỏ nhẹ nhắc tôi nhớ rằng con gái chỉ là nhánh cây bỏ đi không thể duy trì dòng giống của cha mình.
“Chúng sẽ không vô dụng đối với chúng ta,” tôi nói. “Liệu chúng ta có thể tác hợp một mối quan hệ lão đồng cho chúng ngay từ bây giờ - trước khi chúng chào đời không?”
“Bách Huệ, chúng ta là những kẻ vô dụng mà.” Tuyết Hoa nhỏm dậy. Tôi có thể nhìn thấy khuôn mặt của cô dưới ánh trăng. “Bạn biết điều đó mà, đúng không?”
“Những người đàn bà là mẹ của những đứa con trai,” tôi sửa lời cô. Điều này đảm bảo vị trí của tôi trong gia đình chồng. Chắc chắn là con trai của Tuyết Hoa cũng sẽ đảm bảo cho vị trí ấy của cô.
“Mình biết, là mẹ của những đứa con trai… nhưng…”
“Vì thế con gái sẽ là bầu bạn của chúng ta.”
“Mình đã mất hai…”
“Tuyết Hoa, lẽ nào bạn không muốn con gái của chúng ta sẽ trở thành lão đồng?” Ý nghĩ rằng có thể cô không muốn nhói lên trong óc tôi.
Cô nhìn tôi và nở một nụ cười buồn. “Tất nhiên, nếu chúng ta cùng có con gái. Chúng ta sẽ có thể duy trì tình yêu của đôi ta ngay cả sau khi đã sang thế giới bên kia.”
“Tốt, thỏa thuận rồi nhé. Nào, giờ thì nằm xuống cạnh mình. Dãn lông mày ra. Đây là khoảnh khắc hạnh phúc. Hãy để chúng ta cùng hạnh phúc bên nhau.”
Chúng tôi trở lại Phủ Vĩ với hai đứa con gái mới sinh vào mùa xuân năm sau. Ngày sinh của chúng không trùng nhau. Chúng tôi tháo tã của cả hai đứa ra và cầm bàn chân chúng lên đặt cạnh nhau. Dù mới đẻ nhưng cỡ chân của chúng đã khác nhau. Lẽ ra tôi có thể nhìn con gái tôi, Bích Ngọc, bằng đôi mắt thiên vị của một người mẹ, nhưng thậm chí là vậy tôi vẫn thấy con gái của Tuyết Hoa, Xuân Nguyệt, xinh đẹp hơn so với con tôi. Nước da của Bích Ngọc quá đen so với người nhà họ Lữ, trong khi nước da của Xuân Nguyệt trắng tựa hoa mai. Tôi hy vọng Bích Ngọc sẽ cứng rắn như viên ngọc tên nó và mong cho Xuân Nguyệt mạnh khỏe hơn cô em họ của tôi, người mà Tuyết Hoa muốn tưởng nhớ khi đặt tên cho con gái cô. Không có điểm nào trong số tám đặc điểm phù hợp với nhau, nhưng chúng tôi không quan tâm. Lớn lên những đứa bé này sẽ là lão đồng của nhau.
Chúng tôi mở chiếc quạt ra và cùng nhìn vào cuộc đời của hai đứa. Bao nhiêu niềm vui đã được lưu giữ ở đây. Cuộc kết giao của chúng tôi. Hôn nhân của chúng tôi. Lúc sinh hai đứa con trai đầu lòng. Khi sinh những đứa con gái. Cuộc kết giao trong tương lai của chúng. “Một ngày nào đó, hai cô bé sẽ gặp gỡ và trở thành lão đồng,” tôi viết. “Chúng sẽ trở thành đôi uyên ương. Một cặp uyên ương khác - những trái tim hân hoan - sẽ cùng nhau ngồi trên chiếc cầu và nhìn đôi uyên ương bé nhỏ đó bay lên.” Trên vòng lá ở mép quạt, Tuyết Hoa vẽ hai đôi cánh nhỏ đang bay về phía mặt trăng. Một đôi chim khác, nép mình vào nhau, nhìn theo.
Khi chúng tôi làm xong, chúng tôi ngồi cạnh nhau, đu đưa hai đứa bé trong tay. Tôi thấy rất vui, nhưng không phải không nhận ra rằng bất chấp những quy tắc kết giao lão đồng là chúng tôi đang phá vỡ cấm kỵ.
HAI NĂM SAU, Tuyết Hoa gửi cho tôi một lá thư thông báo rằng cuối cùng cô cũng sinh được đứa con trai thứ hai. Cô phấn khởi lắm và tôi cũng rất vui, tin rằng địa vị của cô ở nhà chồng sẽ được nâng lên. Nhưng chúng tôi chẳng có nhiều thời gian để mà vui mừng, vì ba ngày sau huyện tôi nhận được tin buồn. Vua Đạo Quang băng hà. Cả huyện than khóc, mặc dù thái tử đã lên ngôi kế vị, lấy hiệu Hàm Phong.
Tôi đã học được, từ kinh nghiệm xương máu của gia đình Tuyết Hoa, rằng khi một vị vua băng hà thì triều đình của ngài cũng sẽ bị thất sủng cho nên mỗi lần chuyển giao vương quyền là lại xuất hiện sự náo loạn và bất ổn, không chỉ trong hoàng cung mà còn trên khắp đất nước. Vào bữa tối, khi bố mẹ chồng tôi, chồng tôi và các chú em chồng thảo luận với nhau về những chuyện xảy ra bên ngoài Thông Khẩu, tôi chăm chú lắng nghe những chuyện mà tôi không thể bỏ qua được. Quân nổi loạn gây rắc rối ở đâu đó và các địa chủ đang gây sức ép nhằm tăng địa tô với tá điền. Tôi thấy cảm thông với những người nông dân - như những người ở nhà tôi - phải hứng chịu khổ sở, nhưng thật ra những chuyện đó còn xa mới tước đi sự sung túc an nhàn của gia đình họ Lữ.
Thế rồi chú Lữ mất địa vị và quay về Thông Khẩu. Khi ông bước ra khỏi kiệu của mình, tất cả chúng tôi đều khấu đầu. Khi ông bảo chúng tôi đứng dậy, tôi trông thấy một người đàn ông đã già vận chiếc áo choàng bằng lụa. Ông có hai nốt ruồi trên mặt. Mọi người đều thích thú sợi râu mọc trên nốt ruồi của mình, nhưng sợi râu trên nốt ruồi của chú Lữ thật hoành tráng. Ông có ít nhất là mười sợi râu - trông thô cứng và đã bạc trắng, dài cỡ ba phân - mọc ra từ mỗi nốt ruồi. Khi đã hiểu rõ hơn về ông, tôi thấy ông thích nghịch nghịch những sợ râu đó, nhẹ nhàng vuốt chúng để khuyến khích chúng mọc dài thêm.
Đôi mắt còn tinh tường của ông lướt qua từng khuôn mặt trước khi dừng lại ngắm gương mặt đứa con trai lớn của tôi. Con trai tôi nay đã được tám tuổi. Chú Lữ, lẽ ra phải chào anh trai của mình trước, nhưng ông lại đưa bàn tay gân guốc ra đặt lên vai của con trai tôi. “Hãy đọc đủ thiên kinh vạn quyển,” ông nói, giọng sang sảng vẻ dạy bảo nhưng đã đổi khác đi nhiều do bao năm sống nơi kinh thành, “và văn vẻ của cháu sẽ trơn tru như nước. Nào, bé con, dẫn ông về nhà nào.” Dứt lời, người đàn ông đáng kính nhất trong gia đình nắm lấy tay con trai tôi, và cả hai cùng nhau bước qua cổng thôn.
HAI NĂM NỮA trôi qua. Tôi lại sinh đứa con trai thứ ba, và tất cả chúng tôi đều phải làm việc vất vả để giữ mọi thứ như vốn có, nhưng ai cũng có thể thấy rằng việc chú Lữ bị thất sủng cộng với cuộc nổi loạn chống lại việc tăng địa tô khiến cuộc sống không còn được như trước nữa. Bố chồng tôi bắt đầu hút thuốc lá ít hơn và chồng tôi dành nhiều thời gian ngoài đồng hơn, thỉnh thoảng còn tự tay mang cuốc vác cày ra đồng làm cùng các nông phu. Ông thầy rời đi và chú Lữ đảm nhiệm việc dạy dỗ cho con trai lớn của tôi. Và trong căn buồng trên gác, những cuộc cãi vã giữa các bà vợ và bà thiếp ngày càng nhiều vì những món quà thông thường như vải lụa và chỉ thêu ngày càng ít đi.
Khi Tuyết Hoa và tôi gặp nhau tại nhà bố mẹ tôi hằng năm, tôi ít khi dành thời gian cho gia đình mình. Ồ, chúng tôi đã ăn cùng nhau và ngồi ngoài trời vào buổi đêm như cái thuở tôi còn là con gái, nhưng bố mẹ không phải là lý do để tôi về thăm nhà. Tôi chỉ muốn gặp và ở bên Tuyết Hoa thôi. Chúng tôi đều đã sang tuổi ba mươi và có hai mươi ba năm là lão đồng của nhau. Thật khó có thể tin rằng thời gian trôi qua lâu đến vậy và tôi với Tuyết Hoa đã có thời tâm tình gần gũi đến thế. Tôi yêu quý Tuyết Hoa vì là lão đồng, nhưng thời giờ của tôi nay bị chiếm dụng bởi việc nội trợ và chăm sóc lũ trẻ. Tôi đã là mẹ của ba đứa con trai và một đứa con gái, còn cô cũng đã có hai đứa con trai và một đứa con gái. Chúng tôi có một mối quan hệ tình cảm mà chúng tôi tin rằng sẽ không bao giờ tan vỡ và sâu sắc hơn cả mối ràng buộc với nguời chồng của chúng tôi, nhưng sự nồng thắm trong tình cảm của chúng tôi đã phai nhạt. Chúng tôi không lo lắng về điều này, vì mọi mối quan hệ sâu sắc đều phải chịu đựng hoàn cảnh thực tế của những ngày gạo và muối. Chúng tôi biết rằng đến những ngày ngồi im lặng, chúng tôi lại trở về như cũ với nhau. Còn bây giờ, chúng tôi chỉ có thể cùng nhau chia sẻ cuộc sống đời thường càng nhiều càng tốt.
Bên nhà chồng Tuyết Hoa, cô em chồng cuối cùng đã đi lấy chồng, Tuyết Hoa không còn phải làm những việc mà trước đây cô phải làm cho họ. Bố chồng cô cũng đã mất. Con lợn ông ta làm thịt lồng lên lúc giãy chết mạnh đến mức con dao văng khỏi tay ông ta và cắm một nhát sâu hoắm tới tận xương trên cánh tay ông ta; ông ta chết vì mất máu ở ngưỡng cửa nơi ông ta đã giết biết bao nhiêu con lợn. Giờ thì chồng của Tuyết Hoa đã thành chủ gia đình, mặc dù anh ta - và tất cả mọi người sống dưới
