bố MẸ TÔI TỎ RA VUI MỪNG KHI THấY TÔI trở về. Họ còn hoan hỉ hơn khi nhận bánh ngọt nhà chồng tôi gửi tặng làm quà. Nhưng thực lòng, tôi chẳng vui mừng lắm khi gặp lại họ. Họ đã lừa dối tôi suốt mười năm qua, và trong lòng tôi trỗi dậy tình cảm khó ưa. Tôi không còn là một con bé có thể để dòng nước gột đi những cảm giác khó chịu nữa. Tôi muốn buộc tội gia đình tôi, nhưng vì hạnh phúc riêng của mình tôi vẫn cần phải tuân theo các quy tắc của đạo làm con. Vì thế tôi nổi loạn kín đáo, tách mình về mặt tình cảm cũng như thân thể càng nhiều càng tốt.
Lúc đầu, cả nhà có vẻ như không nhận ra sự thay đổi ở tôi. Họ tiếp tục nói và làm mọi việc theo phong tục và tôi cố hết sức từ chối những lời đề nghị của họ. Mẹ tôi muốn xem những bộ phận kín của tôi, nhưng tôi từ chối, lấy cớ là thẹn. Thím tôi tra hỏi tôi về chuyện chăn gối, nhưng tôi quay đi, giả ngượng. Bố tôi cố nắm lấy tay tôi, nhưng tôi bóng gió rằng giờ tôi đã có chồng nên những cử chỉ thân mật như vậy không còn phù hợp nữa. Anh trai tôi muốn kéo tôi vào cùng cười đùa và kể chuyện, tôi bảo anh nên làm những chuyện đó với vợ mình. Em trai tôi thấy nét mặt của tôi nên giữ khoảng cách; tôi cũng không làm gì để thay đổi điều đó, chỉ nhũn nhặn gợi ý rằng khi nào có vợ nó sẽ hiểu. Chỉ có chú tôi - với cái nhìn tỏ vẻ khó hiểu và đi đi lại lại hồi hộp - mới gợi lên chút thông cảm nào đó ở tôi, nhưng tôi không hề để lộ ra. Tôi làm phần việc nhà của tôi. Tôi lặng lẽ làm việc trong căn buồng phụ nữ. Tôi tỏ ra lễ phép. Tôi giữ mồm giữ miệng, vì tất cả bọn họ, ngoại trừ em trai tôi, đều lớn tuổi hơn tôi. Ngay cả khi đã có chồng, tôi vẫn không có tư cách buộc tội họ về bất cứ chuyện gì.
Nhưng tôi không thể cứ làm như thế mãi mà không bị phát hiện. Với mẹ tôi, hành động của tôi - dù tôi đã tỏ ra lịch sự từng li từng tí - là không thể chấp nhận được. Có quá nhiều người trong một ngôi nhà nhỏ như nhà tôi để một người có thể chiếm lấy cả một khoảng không gian nhường ấy, và bà coi điều đó là sự nhỏ nhen của tôi.
Tôi về nhà đến ngày thứ năm thì mẹ tôi lên bảo thím xuống nhà pha trà. Ngay khi thím đi khỏi, mẹ tôi bước vào căn buồng, tựa cây gậy vào chiếc bàn nơi tôi đang ngồi, túm lấy tay tôi, bấm mạnh móng tay vào thịt của tôi.
“Cô nghĩ là bây giờ cô cao quý hơn người nhà này rồi phỏng?” Bà rít qua kẽ răng những lời buộc tội mà tôi biết trước bà sẽ làm vậy. “Cô tưởng là cô đã trở thành người bề trên chỉ vì cô đã ngủ với con trai lão trưởng thôn hả?”
Tôi ngước nhìn bà. Tôi chưa bao giờ tỏ ra bất kính với mẹ. Lúc này cơn giận của tôi lộ hẳn ra ngoài mặt. Bà nhìn lại tôi, tin rằng ánh mắt lạnh lẽo của bà sẽ khiến tôi núng thế, nhưng tôi không nhìn đi nơi khác. Rồi, với động tác mau lẹ, bà buông tay tôi ra, thu tay lại, và tát thẳng cánh vào mặt tôi. Đầu tôi lệch qua một bên rồi trở lại như cũ ngay lập tức. Tôi lại nhìn thẳng vào mắt bà, lại càng khiến bà bực tức.
“Mày cư xử như vậy khác nào làm nhục cả nhà này,” bà nói. “Thật quá nhục nhã vì mày!”
“Thật quá nhục nhã,” tôi lẩm bẩm, biết rằng việc tôi điềm tĩnh nhắc lại lời bà chỉ khiến bà càng điên tiết hơn. Rồi, tôi túm lấy tay bà và kéo bà xuống thật mạnh để chúng tôi đối diện với nhau. Cây gậy của bà lăn cùng cục trên sàn nhà.
Từ dưới nhà, thím tôi gọi vọng lên. “Chị không sao chứ?”
Mẹ tôi đáp lại nhẹ nhàng. “Ừ, pha xong trà thì mang lên đây.”
Cả người tôi run lên bởi những cảm xúc bùng lên dữ dội bên trong. Mẹ tôi nhận ra và mỉm cười với vẻ ranh mãnh của bà. Tôi bấm sâu móng tay vào da bà như bà đã làm với tôi. Tôi cố nói nhỏ để không ai trong nhà có thể nghe được. “Mẹ nói dối. Mẹ - và tất cả mọi người trong nhà này - đều lừa dối con. Mẹ nghĩ rằng con sẽ không biết được sự thật về Tuyết Hoa ư?”
“Mọi người không nói với mày là vì muốn tốt cho con bé,” bà rên rỉ. “Chúng ta yêu quý Tuyết Hoa. Con bé thấy hạnh phúc khi ở đây. Thế thì tại sao chúng ta lại phải thay đổi cách nhìn nhận của mày đối với con bé?”
“Điều đó sẽ không thay đổi gì cả. Cô ấy là lão đồng của con.”
Mẹ tôi hất cằm lên vẻ ngoan cố và thay đổi thủ đoạn. “Tất cả mọi thứ chúng ta làm đều vì muốn tốt cho mày.”
Tôi bấm móng sâu hơn. “Tốt cho các người thì có, ý mẹ là vậy.”
Tôi biết sự đau đớn về thể xác mà tôi đang gây ra cho bà, nhưng thay vì nhăn nhó bà thay đổi nét mặt thành ra vẻ tử tế và khẩn nài. Tôi biết bà sẽ cố gắng thanh minh cho mình, nhưng tôi chưa bao giờ có thể nghĩ tới lời bào chữa như thế này.
“Mối quan hệ của con với Tuyết Hoa cộng với đôi chân hoàn hảo của con đã giúp con có được một cuộc hôn nhân tốt đẹp, không chỉ cho con mà còn cho cả em họ của con nữa. Mỹ Nguyệt đáng lẽ cũng được hạnh phúc.”
Động thái đánh lạc hướng khỏi chuyện đang khiến tôi thất vọng này hầu như quá sức chịu đựng của tôi, nhưng tôi vẫn giữ được sự điềm tĩnh.
“Mỹ Nguyệt mất cách đây đã hai năm.” Giọng tôi khàn đi. “Tuyết Hoa đến với gia đình này từ mười năm trước. Thế mà mẹ không một lần nói với con về hoàn cảnh của cô ấy.”
“Mỹ Nguyệt…”
“Chuyện này không dính gì đến Mỹ Nguyệt!”
“Chính mày đã dẫn nó ra ngoài. Nếu mày không làm vậy, thì Mỹ Nguyệt vẫn còn ở đây ngày hôm nay. Chính mày đã làm tan nát cõi lòng của thím mày.”
Lẽ ra tôi nên lường trước cái mánh khóe kiểu này của người cầm tinh con khỉ như mẹ tôi. Kể cả vậy, lời buộc tội này cũng vẫn quá nghiệt ngã, tàn nhẫn đến khó mà tin nổi. Nhưng tôi có thể làm gì? Tôi là một đứa con có hiếu. Tôi vẫn phải nhờ cậy gia đình tôi cho đến khi tôi có mang và rời khỏi đây hẳn. Làm sao mà một đứa con gái sinh nhằm tuổi ngọ lại có thể thắng được con khỉ xảo quyệt chứ?
Mẹ tôi hẳn đã nhận thấy mình đang chiếm thế thượng phong, nên bà tiếp tục. “Một đứa con gái đích thực sẽ cảm ơn ta…”
“Về cái gì?”
“Ta đã cho mày cuộc sống mà ta không bao giờ có được vì cái thứ này.” Bà chỉ vào đôi chân dị dạng của mình. “Ta đã quấn vải và bó chân cho mày, và giờ mày được tưởng thưởng.”
Những lời của bà đưa tôi trở lại những giờ phút nếm trải nỗi đau đớn tột cùng khi phải bó chân và bà đã nhắc đi nhắc lại lời hứa hẹn này. Kinh hoàng, tôi chợt nhận ra rằng trong suốt quãng thời gian khủng khiếp đó, bà không hề thể hiện với tôi một chút tình mẫu tử nào cả. Theo một cách nào đó, nỗi đau bà bắt tôi phải chịu là để nhằm phục vụ cho sự ích kỷ và những khao khát của chính bà.
Nỗi giận dữ và thất vọng mà tôi đang cảm thấy thật quá sức chịu đựng. “Con sẽ không bao giờ còn mong chờ ở mẹ bất kỳ chút tử tế nào.” Tôi thốt lên, ghê tởm buông tay bà ra. “Nhưng hãy nhớ điều này. Mẹ đã dựng lên việc này, nên một ngày nào đó con sẽ nắm quyền kiểm soát mọi việc diễn ra trong cái nhà này. Con sẽ là một người đàn bà tốt bụng và nhân hậu, nhưng trong đầu con sẽ không một phút nào quên những việc mẹ đã làm.”
Mẹ tôi cúi xuống, cầm lấy cây gậy của bà, và tựa vào nó. “Ta thấy thương thay cho nhà họ Lữ vì đã rước phải một đứa như mày. Ngày mày đi khỏi đây sẽ là ngày may mắn nhất trong cuộc đời ta. Từ giờ tới lúc đó, đừng có diễn cái trò ngu ngốc này nữa.”
“Hoặc, thế nào? Mẹ sẽ không nuôi con nữa chắc?”
Mẹ tôi nhìn tôi như thể tôi là một kẻ xa lạ. Rồi bà quay đi và tập tễnh trở lại chiếc ghế của mình. Khi thím mang trà lên, không ai nói thêm một lời nào.
Và mọi việc cứ tiếp diễn như vậy, trong phần lớn quãng thời gian còn lại. Tôi hòa nhã hơn đối với những người khác: anh và em trai tôi, chú thím, và bố tôi. Tôi muốn dứt hẳn mẹ tôi ra khỏi cuộc đời mình, nhưng hoàn cảnh không cho phép tôi làm vậy. Tôi vẫn phải ở nhà cho tới khi tôi có mang và chuẩn bị sinh nở. Và kể cả khi đã về hẳn bên nhà chồng, theo truyền thống tôi vẫn phải quay về nhà mỗi năm vài lần. Nhưng tôi cố gắng giữ khoảng cách về mặt tình cảm với mẹ tôi - dù hầu như ngày nào chúng tôi cũng ở chung với nhau trong một căn phòng - bằng cách cư xử như thể tôi đã là một người đàn bà trưởng thành và không còn cần đến sự âu yếm dịu dàng nữa. Đó là lần đầu tiên tôi cư xử như vậy - bề ngoài làm đúng theo mọi tập tục và quy tắc, buông thả cảm xúc trong một số khoảnh khắc tồi tệ nhất, rồi sau đó lại nén giữ nỗi bất bình như con mực phủ trước tảng đá - và điều này có vẻ ổn thỏa với tất cả mọi người. Gia đình tôi chấp nhận cách cư xử của tôi, và trông tôi lại giống như một cô con gái cung kính. Sau này tôi lại làm một việc giống như vậy, vì những lý do khác hẳn và kết quả thật tai hại.
TUYẾT HOA ngày càng thân thiết với tôi hơn. Chúng tôi thường xuyên viết cho nhau, và bà Vương nhận chuyển thư giúp chúng tôi. Tôi lo lắng cho hoàn cảnh của cô - giả dụ mẹ chồng cô đối xử tốt với cô, vậy còn chuyện chăn gối thì sao, và liệu mọi việc ở nhà bố mẹ đẻ của cô có tồi tệ hơn không - và cô buồn phiền vì tôi không quan tâm đến cô như xưa nữa. Chúng tôi muốn gặp nhau, nhưng không còn được tiếp tục đến thăm nhau viện cớ cùng chuẩn bị hồi môn nữa, và chúng tôi chỉ được phép ra khỏi nhà để đến nhà chồng để vợ chồng gần gũi nhau.
Tôi tới gặp chồng bốn hay năm đêm một năm. Mỗi khi tôi đi, những người đàn bà trong nhà tôi lại khóc than. Lần nào tôi cũng mang thức ăn từ nhà đi, vì bên nhà chồng sẽ không nuôi tôi ăn cho đến khi tôi về ở hẳn trong nhà họ. Khi ở Thông Khẩu, tôi được động viên tinh thần bởi cách mọi nguời đối xử với tôi. Khi trở về nhà, tôi lại cảm thấy buồn vui lẫn lộn, vì mỗi buổi tối sống xa họ khiến tôi trở nên quý giá hơn và khiến tôi thực sự cảm thấy tôi sẽ sớm được rời khỏi nhà mình.
Mỗi lần đi tôi một thêm bạo dạn, ngó ra bên ngoài cửa sổ chiếc kiệu cho đến khi tôi thuộc lòng đường đi. Tôi đi qua con đường nhỏ luôn luôn lầy lội và đầy vết lún. Những cánh đồng lúa và thỉnh thoảng là những nương khoai men quanh đường đi. Gần tới đầu thôn Thông Khẩu, một cây thông che phủ con đường như chào đón. Xa xa, phía bên trái con đường là cái ao cá của thôn. Đằng sau tôi, từ phía tôi đi đến, con sông Tiêu uốn lượn. Trước mặt tôi, giống như Tuyết Hoa đã mô tả, Thông Khẩu náu mình trong vòng tay của những ngọn đồi.
Khi những người khiêng kiệu đặt tôi xuống trước cổng chính của Thông Khẩu, tôi bước xuống đám sỏi được xếp rối rắm như vảy cá. Chỗ này có hình như móng ngựa, với nhà xay thóc của thôn ở bên phải và chuồng ngựa phía bên trái. Những cái cột ở cổng - được trang trí bằng những nét chạm trổ sơn màu - đỡ lấy chiếc mái có hiên gie ra uốn cong lên trời. Trên tường có những hình vẽ về cuộc sống của các thần tiên. Ngưỡng cửa ở cổng trước khá cao, để mọi du khách đến đây đều biết rằng Thông Khẩu có địa vị cao nhất trong huyện. Hai phiến đá mã não khắc hình chú cá đang nhảy lên được ốp ở hai bên cổng để du khách xuống ngựa.
Ngay phía trong ngưỡng cửa là khu sân chính của Thông Khẩu, không chỉ trông đầy chào mời và rộng rãi mà còn được bao quanh bởi mái vòm bát giác được chạm trổ và sơn màu có phong thủy hoàn hảo. Nếu tôi đi qua chiếc cổng thứ hai về phía bên phải thì tôi sẽ đến nhà lớn của Thông Khẩu, nơi tiếp đón khách khứa thông thường và tiến hành những cuộc họp nhỏ. Đằng sau nhà lớn là miếu thờ họ, nơi chiêu đãi các sứ thần và quan lại và tổ chức các dịp lễ lạt như đám cưới. Những ngôi nhà nhỏ hơn trong thôn, một vài cái dựng bằng gỗ, tụm lại với nhau ngay phía sau ngôi miếu thờ họ.
