Bên ngoài trời đã đổ mưa. Khi bắt đầu, chỉ là những tia nước mong manh như kim thêu hoa lạnh buốt tinh tế, Thượng Hải được bao trùm trong luồng ánh sáng nê-on, đột nhiên biến thành một vùng mờ ảo, trên trời như có những cơn mưa tuyết màu trắng tinh khôi mịn màng đang tung bay mịt mù, nhưng dần dần, mưa bắt đầu dồn dập, hoàn toàn không giống mưa Thu, mà như những cơn mưa ào ạt đến cùng nhưng cơn bão mùa hạ. Kính chắn cửa sổ bị những giọt mưa đập vào vang lên thứ âm thanh lộp bộp lộp bộp.
Sau khi vào thu, buổi sáng Thượng Hải luôn giăng một màn sương mù. Trời đất mờ ảo trong thứ ánh sáng màu xám xanh luôn hiện lên vẻ thương cảm. Kinh tế Thượng Hải cũng bắt đầu nguội lạnh như tiết trời đầu thu vậy, tuy không đạp gấp thắng xe, nhưng hận không thể đạp thủng chân ga trước đó, cuối cùng cũng phải từ bỏ.
Trời đổ sụp xuống, Diêu Minh[1] gánh; kinh tế sụp xuống, bất động sản gánh trước. Ngoài những cao ốc thương mại cao cấp thuộc hàng “công chúa không lo bị ế” nằm ở vành đai trong vẫn đang đứng sừng sững vững chãi kia ra, thì từ vành đai giữa đến vành đai ngoài, sau đó đến vùng ngoại thành và xung quanh Thượng Hải, mọi cao ốc thương mại đều như chiếc lá gặp sương giá đã ỉu xìu. Vô số nhân viên môi giới bất động sản từng cao ngạo một thời, nay đã lặng lẽ tháo những chiếc đồng hồ bằng vàng 18K ra khỏi cổ tay, cởi bỏ những đôi giày da cá sấu, thay vào đó là đôi giày thể thao đệm khí của NIKE hoặc PUMA, nhao nhao lao ra đường cao tốc, nét mặt xem cái chết nhẹ tựa lông hồng, quyết một trận tử chiến, chỉ còn thiếu trên đầu quấn một dải khăn trắng, thắt lưng dắt một đoản đao dùng để mổ bụng nữa thôi… Thứ duy nhất không thay đổi ở họ là những bộ vest màu xám mãi ngự trị trên người, bất kể lúc nào họ xuất hiện trong tầm nhìn của mọi người, đều trong bộ dạng mặc một bộ vest size nổi bật có thêm chiếc cà–vạt lụa vừa rộng vừa thô kệch ghi chặt trên cổ. Có lẽ khi họ chơi bóng đá, tắm táp, bơi lội, xông hơi cũng đều phải như vậy, lúc nào cũng sẵn sàng lôi danh thiếp từ trong túi áo vest ra đưa cho bạn. Giống như câu châm ngôn, bạn sẽ chẳng bao giờ biết khi nào gặp được chân mệnh thiên tử của mình, vậy thì, cùng một lẽ, bạn cũng sẽ chẳng biết khi nào gặp được khách hàng tiềm năng của mình. Tôi từng chứng kiến một vị môi giới bất động sản cố sức lôi danh thiếp nhét cho một thằng nhóc cổ đeo khăn quàng đỏ, chân đi giày lưới bên đường – tất nhiên, anh ta còn bồi thêm một câu “nhớ phải đưa danh thiếp này cho bố cháu đấy”, nếu không tôi cũng phải nghi ngờ thế giới này mất.
[1] Diêu Minh (sinh ngày 12 tháng 9 năm 1980) là một cầu thủ bóng rổ chuyên nghiệp đang chơi cho đội tuyển Houston Rockets của National Basketball Association (NBA). Hiện anh là cầu thủ có chiều cao cao nhất chơi cho NBA, 2.29m.
Lúc này đám người môi giới ấy đang đội nắng nắng gắt cuối thu, mồ hôi ướt đẫm lưng áo đứng dưới cầu vượt chặn đủ hãng taxi cao cấp, tay giơ cao tấm biển quảng cáo được tạo bằng bút lông và giấy bản, bên trên viết đủ thứ khẩu ngữ lạ thường kiểu như “Cao ốc thương mại giá nhảy lầu, chỉ còn một căn”, “Biệt thự độc đáo giá rẻ như rau, thua cả giá rau hiện nay”, “Chủ nhà ngồi tù bị bắt, người nhà di dân bán tháo quyền sở hữu”, “Tiểu Tam bắt gian tại giường, bà xã bán tháo nhà tốt”, “Bán nhà nuôi gái”, nhiều khi tôi thật lòng cảm thấy thứ họ đang cầm trên tay là lời thoại của bộ phim truyền hình nhiều tập kênh 8 giờ của đài TVB. Họ và những người ăn xin trên phố trông cũng chẳng khác nhau là mấy, đều vác bộ mặt tươi cười nhún nhường với những người ngồi trong xe, sau đó cẩn thận dè dặt gõ cửa xe. Nhưng đôi khi, người lái xe cao cấp, thường chỉ là tài xế mà thôi. Họ lúc nào cũng đóng chặt cửa xe, đạp ga chạy thẳng.
Các chính sách kiểm soát điều chỉnh của nhà nước vừa đưa ra đã như một lá bùa của Mao Sơn đạo sỹ, lập tức khiến vô số công ty môi giới từng được dựng lên theo tiêu chuẩn gánh hát lưu động phải hiện nguyên hình. Họ không thể ngồi trong phòng làm việc kê cao gối ngủ, chỉ cần gọi mấy cuộc điện thoại, gửi mấy tin nhắn, tiền tươi sẽ như gà mái uống thuốc mê vỗ cánh bay rào rào vào tài khoản ngân hàng nữa.
Mấy tháng trước, các điểm môi giới bất động sản mọc lên như nấm sau mưa, trên các phố lớn, len lỏi vào tận trong khắp các hang cùng ngõ hẻm của Thượng Hải. Nhưng một trận gió thu quét qua, vô số của hiệu hôm qua còn huyên náo tiếng người, hôm nay đã người đi nhà vắng, phía sau những bức tường kính buông rèm cửa kia, có thể thấy bừa bộn giấy lộn trên mặt đất và thùng rác chỏng chơ.
Không chỉ riêng ngành bất động sản, mọi ngành nghề khác cũng đều dật dờ trong mưa gió. Siêu thị bán lẻ, chuỗi cửa hàng sách, sản phẩm điện tử, cửa hàng bách hóa, rau quả dầu ăn lương thực, thị trường cổ phiếu… ngoại lệ duy nhất chỉ có hàng xa xỉ phẩm. Người ta vẫn xếp hàng dài trước cửa hàng LV, bất kể là phu nhân ông chủ lò than đá ở Sơn Tây, hay thành phần tri thức người bản địa nhịn ăn nhịn tiêu, sẵn sàng tốn ba tháng lương để mua một chiếc túi xách nhỏ về nhà rồi để lên bàn thờ thắp hương sùng bái, nét biểu cảm trên gương mặt họ chẳng khác gì nhau. Các thương hiệu xa xỉ đều liên tục công bố số liệu tài chính ra bên ngoài, quý thứ nhất đã tăng trưởng bao nhiêu, quý thứ ba doanh thu lợi nhuận được hơn bao nhiêu, vô số những quả cầu tuyết khổng lồ từ trên đỉnh núi vẫn đang ầm ầm lăn xuống, chúng càng lăn càng to, nghiền nát giấc mơ của vô số người.
Mùa thu này, tình hình kinh tế của Thượng Hải như đang trải qua một trận động đất yếu ớt nhưng âm ỉ và dai dẳng, nó không hề khiến trời long đất lở, máu chảy đầu rơi, nhưng mọi người đều phải trải qua những ngày tháng đầy hoảng sợ trong tiếng nổ ầm vang âm ỉ ấy. Bàn chân họ không thể bám chắc trên mặt đất được, cảm giác da đầu săn lại khiến họ lo lắng lúc nào cũng có thể bị ném vào không trung.
Công ty chúng tôi cũng vậy.
Tổng doanh thu quảng cáo của “M.E” đã giảm 27%, lượt phát hành giảm 18%, đây là tình thế nghiêm trọng chưa từng xảy ra trong lịch sử công ty. Tất nhiên, bạn cũng không thể trông mong những người cùng lúc đang lo ngày mai chẳng biết có được lĩnh lương hay không, ngày mốt cà chua trong siêu thị có đắt hơn thịt lợn hay không, nhưng vẫn có đủ tâm trạng để dành thời gian quý giá ngồi nhàn nhã vừa uống cà phê vừa xem tạp chí văn nghệ – triển lãm của bảo tàng nghệ thuật Ngoại Than liên quan quái gì đến tôi, có một nhà văn nào đó của châu Âu mấy trăm năm trước từng viết du kí về Trung Quốc liên quan quái gì đến tôi, môn nghệ thuật thủ công dân gian truyền thống nào đó sắp biến mất liên quan quái gì đến tôi, một nhà điêu khắc nào đó đã mở triển lãm trong cung Lô Phù liên quan quái gì đến tôi, một nhà thiết kế nào đó sau khi ra hàng đã lập tức bị lạc lối liên quan quái gì đến tôi.
Người ta đang cố để sống, còn tâm tư đâu mà lo chuyện khác.
Tôi tình cờ đi ngang qua một sạp báo bên đường, phát hiện ra không chỉ có tạp chí của chúng tôi, hơn nữa ngoài ra còn có vô số tạp chí thời trang chất đống chẳng bán được đang nằm trên đất, bụi bặm mà xe hơi và giày dép cuộn lên đã đem những khuôn mặt giả tạo của các minh tinh nhờ vào PS[2] chỉnh sửa đến mức như vỏ trứng gà hoàn mỹ không tì vết trên các trang bìa tạp chí kia, làm cho ngập ngụa trong bụi đất, trông vô cùng thảm hại.
[2] Viết tắt của photoshop, một phần mềm đồ họa với các ứng dụng chỉnh sửa hình ảnh được dùng phổ biến hiện nay.
Gương mặt Cung Minh cũng chẳng phải quá đẹp. Sắc mặt ngày càng trắng bệch, anh tay luôn căng mày nhíu mắt, nhân trung cũng kéo dài đến mức trông còn hơn cả chúa tể Voldemort. Nếu không phải nhờ đôi chân mày dày rậm đen láy, sống mũi cao anh tuấn, trông có vẻ khác với tạo hình của chúa tể Voldemort, thì có lẽ tôi phải nghi ngờ lúc nào anh ta cũng có thể móc từ trong túi áo vest ra một cây gậy thần niệm một câu thần chú “Avada Kedavra” với đám công nhân viên đang ngủ gà ngủ gật.
Anh ta không còn nhiều thời gian nhàn rỗi nghiên cứu những món đồ gốm mới nhất đến từ Tây Ban Nha để sai cấp dưới đi sưu tầm một bộ, cũng không còn tâm trạng chỉ thị cho tôi và Kitty đi khắp Thượng Hải tìm kiếm những loại cà phê với đủ hương vị khác nhau. Ngày nào anh ta cũng có những cuộc họp không có hồi kết, gọi những cuộc điện thoại không có điểm dừng, xem những tài liệu số lượng không giới hạn. Di động chỉ cần ngơi một chút, là phải cắm ngay vào nguồn sạc, nếu không thì trong trạng thái tiêu hao năng lượng cao với mỗi cuộc gọi bình quân đến bốn mươi lăm phút, đừng nói là iPhone, cho dù là đổi thành di động Sơn Trại do Trung Quốc sản xuất có nguồn điện chẳng khác nào pin hạt nhân, tôi tin rằng cũng không chịu nổi.
Càng gay hơn nữa là, công ty đang dốc toàn lực chuẩn bị khởi động một tạp chí thuộc loại hình nghệ thuật ra đời trong năm tới. Vốn khi lên kế hoạch lộ trình sản phẩm, cũng đúng vào thời kỳ tăng trưởng tốc độ cao của “M.E”, hồi đó nguồn khách hàng và độc giả tăng vọt từng ngày, khiến công ty có đủ niềm tin với tạp chí mới, trước đó tại tiệc chiêu đãi nội bộ dành cho khách hàng quảng cáo, những người đứng đầu bộ phận kinh doanh của rất nhiều thương hiệu còn chen chúc nhau muốn xem tạp chí mới thuộc “M.E” là mặt trận kinh doanh quảng cáo mới của họ. Nhưng chỉ trong thời gian vài ba tháng, cả đất trời đều như đã đổi màu, ánh hồng rực rỡ trước đó soạt một cái đã biến thành màu xanh dưa chuột. Trước đây, những nhà kinh doanh quảng cáo thương hiệu tài chính hùng mạnh, chỉ hận không thể trực tiếp cầm từng súc hiện kim màu hồng phấn nặng đến mấy cân ném thẳng vào mặt chúng tôi, giờ đều như bánh xe xì hơi, chẳng ngọ nguậy được nữa. Những câu nói với tần suất cao trong miệng họ cũng chuyển từ “không thành vấn đề, bao nhiêu tiền, chúng tôi trả”, thành “không chắc nữa, rẻ tí đi, để xem đã.”
Vì vậy, trong khi cả Thượng Hải đều chìm trong mưa gió, mọi công ty đều cắt giảm chi tiêu, thu hẹp chiến tuyến, chúng tôi lại bận rộn hơn ai hết. Thậm chí công ty không những không cắt giảm nhân viên, mà trái lại còn xây dựng đội ngũ nhân viên mới để phục vụ cho ấn phẩm mới toanh sắp tới. Người khác thèm thuồng hâm mộ chúng tôi, nhưng chuyện nóng lạnh bên trong chúng tôi tự biết. Đây rốt cuộc là uống rượu độc giải khát trước ngày tận thế, hay cuộc tử chiến giải quyết tận gốc mọi vấn đề, chẳng ai nói rõ được. Mọi người đều giống những chú hề đột nhiên bị ép buộc phải trèo lên dây thép, chẳng ai dám manh động để tránh cảnh đắm hết cả thuyền. Tổ rơi xuống đất lẽ nào trứng còn nguyên vẹn, cho dù công ty vẫn tiếp tục hoạt động kinh doanh, chưa cắt giảm tiền lương và nhân sự, nhưng trong thời đại mà chỉ số CPI nhảy vọt không ngừng giống như nhiệt kế trong nách của người béo lên cơn sốt, thì không tăng lương cũng chẳng khác nào bị giảm tiền.
Ngay cả Kitty dạo gần đây cũng không còn điên cuồng mua sắm giày cao gót nữa. Phải biết rằng, trước đây con vật mà chị ta yêu thích nhất là con nhện, từng có thời chị còn muốn xăm hình con nhện lên vai, trước sự nghi ngờ của tôi, chị ta nói: “Vì nó có tám chân! Ngày ngày có thể đi bốn đôi giày cao gót khác nhau!” Tôi châm chọc lại: “Vậy chị nên thích con rết thì đúng hơn!” Chị ta đã nghiêm túc từ chối lời đề nghị của tôi: “Không được, thế thì tôi phá sản mất.” Thậm chí ở công ty đã bắt đầu có người đem cơm đi làm – phải biết rằng trước đó, “M.E” chỉ có hai loại người, một loại người không ăn cơm, chẳng hạn như nhóm cố gắng ép xác đến gầy đét mà đầu têu là Kitty, một loại chỉ cần ăn cơm là có thể d
