Mấy năm ở trường trung học Hồng Tinh, Sầm Kim hoàn toàn đã trở thành một đứa trẻ hoang dã, cả ngày đầu trần chân đất lăn lộn cùng dám trẻ nông thôn chạy chơi khắp nơi, nào là đi hái rau cho lợn, nào là trộm dưa chuột, nào là trèo tường, không trò gì không biết.
Có thể nói, trong hầu hết các mặt cô đều không bị phân biệt đối xử, có những mặt thậm chí còn giành được vị trí thủ lĩnh, nhưng cũng có mặt là điểm yếu của cô, đó chính là cô không có bố. Vũ khí duy nhất để đám trẻ đó đả kích cô là lấy việc cô không có bố ra rêu rao, mà một khi đã nói đến chuyện này thì cô lại chột dạ, mặc dù trên mặt vẫn biểu lộ sự cứng cỏi, nhưng trong lòng rất ấm ức đau khổ, về nhà liền hỏi:
- Mẹ ơi, rốt cuộc là bố đâu rồi ạ?
- Ông ấy về quê.
- Quê của bố ở đâu?
Mẹ nói tên một địa danh rồi nói tiếp:
- Rất xa, ở ngoại tỉnh.
- Con muốn đi thăm bố.
- Con không thể đi được, đường sá xa xôi như vậy một mình con sao có thể đi được?
- Mẹ đưa con đi. Mẹ không muốn gặp bố sao?
Mẹ không nói gì, rất lâu sau mới nói:
- Từ lâu bố đã không cần mẹ con mình nữa, ông ấy đi hưởng phúc với bà vợ ở quê rồi.
Với vốn hiểu biết từ “hưởng phúc” của mình, cô lại truy hỏi tiếp:
- Có phải ngày nào bố cũng được ăn thịt không ạ?
- Ngày nào cũng được ăn thịt thì chắc không thể, nhưng ông ấy sống cùng với bà vợ cũng, uống nước cũng đều là nước ngọt đấy.
Vậy là theo ấn tượng của cô thì ngày nào bố cũng được uống nước đường, cảm thấy bố đúng là được hưởng phúc thật, cô và mẹ nửa năm mới có được nửa cân đường, không thể ngày nào cũng uống nước đường được, mỗi lần nấu chè mẹ đều không nỡ bỏ nhiều đường, mà nói là bỏ hết vào thì lần sau không còn mà ăn, kết quả là lần nào cũng chẳng thấy ngọt, chẳng khác gì không có đường.
Một thời gian sau cô lại hỏi
- Mẹ ơi, con muốn đến thăm bố, còn cả anh con nữa.
Mẹ giật mình:
- Anh con cái gì?
- Chẳng phải mẹ nói bố có con trai ở quê sao? Đó chẳng phải là anh trai của con sao?
Mẹ càu nhàu:
- Con cũng giỏi thấy người sang bắt quàng làm họ đấy, đến bố con cũng không dám khẳng định đó có phải là con trai ông ấy hay không nữa là.
- Mẹ ơi, anh trai của con trông thế nào?
- Mẹ chị nhìn thấy có một lần, chính là cái lần mở cuộc họp xét xử công khai, sau đó thì chưa từng gặp lại nó, đâu thể nhớ nó trông thế nào?
- Con biết anh ấy trông thế nào rồi, giống anh Vệ Quốc.
- Con chưa từng thấy nó sao con biết trông nó giống Vệ Quốc?
- Con biết là như thế. Con muốn tìm anh trai con để chơi cùng.
- Nó lớn hơn con nhiều như vậy sẽ chơi với con sao?
- Có đấy, anh ấy là anh trai của con, phải chơi với con, không chơi thì con sẽ bảo bố đánh anh ấy.
Một thời gian sau nữa cô lại hỏi:
- Có thật là bố không cần mẹ con mình nữa không ạ?
- Ông ấy chỉ không cần mẹ thôi, con thì ông ấy vẫn cần, bởi vì con là con gái ông ấy, có quan hệ máu mủ, không thể nói không cần là không cần được, ngay cả ông ấy có đi đến chân trời góc bể thì cũng vẫn là bố của con.
- Vậy sao bố không đến thăm con?
- Ông ấy bị đuổi về nông thôn quản chế lao động, có khác gì ngồi tù vậy, đi đâu cũng có người giám sát, sao có thể đến đây thăm con dược? Hơn nữa ông ấy cũng không biết chúng ta đã chuyển đến đây.
- Mẹ không nói cho bố biết à?
- Ông ấy không viết thư cho chúng ta thì mẹ nói cho ông ấy làm gì?
Cô khóc:
- Bố thật sự không cần mẹ con mình rồi.
Mẹ cũng rơi nước mắt:
- Kim Kim, hãy nhớ lấy lời mẹ, đàn ông đều không đáng tin tưởng, con hi sinh tất cả cho họ nhưng họ cũng sẽ không cảm động, càng không biết báo đáp, họ mãi mãi chỉ sống vì bản thân họ thôi.
Có một năm, cuối cùng mẹ đã đáp ứng lời thỉnh cầu của cô, cho cô về quê thăm bố.
Kỳ nghỉ hè năm đó, cô và mẹ đáp chuyến xe đường dài rất lâu, đến cái huyện nơi bố ở. Mẹ tìm một quán trọ để nghỉ lại, rồi đưa cô đi một quãng đường rất xa, đến bên một con sông.
Mẹ chỉ vào bờ bên kia và nói:
- Bố con ở trong đội sản xuất phía bờ bên kia con sông, nhưng mẹ không biết chỗ ở cụ thể của ông ấy là đâu, ở nông thôn không có tên đường phố, nhà cũng không đánh số, phải hỏi đường. Giờ mẹ không thể đưa con đi tiếp, con hãy một mình ngồi thuyền qua sông, xuống thuyền rồi con tự đi hỏi đường, mẹ ở bên này đợi con, nếu con không hỏi được đường hoặc không muốn đi nữa thì mau lên thuyền quay lại, chúng ta cùng về quán trọ, nếu con hỏi được đường thì vẫy vẫy tay cho mẹ ở bên này để mẹ biết.
Cô hỏi:
- Mẹ, mẹ không cùng con đi thăm bố sao?
- Ông ấy là bố của con, nhưng từ lâu ông ấy đã không còn là chồng của mẹ nữa, ông ấy có gia đình, mẹ đến đó sẽ bị coi là gì? E là sẽ bị người ta chửi cho là con mụ đàn bà xấu xa.
Một mình cô lên thuyền, đó là con thuyền rất kì quái, đáy bằng, không phải dùng mái chèo để chèo mà dùng tay nắm lấy sợi dây thừng thô được bắc nối giữa hai bờ, cứ từ từ nắm lấy kéo sang bên kia. Trên thuyền có một người đàn ông tuổi trung niên, chắc là người phụ trách. Sau khi cô lên thuyền, người đàn ông đó bắt đầu dùng hai tay nắm lấy sợi dây thừng thô và kéo, thuyền nhích dần nhích dần sang bờ bên kia.
Cô cảm thấy cuối cùng mình cũng đã nhìn thấy sợi thép vắt ngang trên không trung, hóa ra không phải lúc bé cô nghĩ linh tinh mà thật sự có chuyện như vậy, nhưng không phải “treo mắc lên”, cũng không phải “treo lủng lẳng” mà là kéo thuyền.
Qua con sông đó, lên bờ rồi cô nhìn thấy một phụ nữ đang giặt quần áo bên sông, liền đi tới hỏi đường:
- Cô cho cháu hỏi thăm, cô có biết một người tên là Sầm Chi không ạ?
Người phụ nữ đó đứng thẳng người lên, lau mồ hôi và hỏi:
- Cháu tìm ông ấy làm gì?
- Cháu là con gái ông ấy, cháu đến thăm bố.
Người phụ nữ đó nhìn lên cô một lượt từ đầu đến chân rồi nói:
- Cháu rất giống bố cháu đấy.
- Cô biết bố cháu?
- Biết, biết, để cô đưa cháu đi.
Có vẫy vẫy tay với mẹ ở phía bờ bên kia để chứng tỏ đã hỏi được đường, nhưng cô nhìn thấy mẹ vẫn đứng đó, có thể là đợi cô đi rồi không thấy bóng nữa mới quay về.
Người phụ nữ đó nhấc cái làn đựng quần áo lên, đưa cô đi tìm bố, vừa đi vừa hỏi:
- Cháu tên gì?
- Đào Hồng ạ.
- Cháu đã đổi tên, không lấy họ bố sao?
-Vâng, cháu theo họ mẹ.
- Đừng có nói cho bố cháu biết, ngày nào ông ấy cũng nhắc tới cháu, nếu biết đến họ của ông ấy cháu cũng không lấy nữa thì không biết ông ấy sẽ buồn thế nào.
- Sao cô biết ngày nào bố cháu cũng nhắc đến cháu?
- Sao cô lại không biết? Cô là mẹ cả.
- Cháu không có mẹ cả.
- Sao cháu lại không có mẹ cả? Bố mẹ cháu không nói với cháu sao? Bố cháu lấy cô trước, sau đó mới lấy mẹ cháu, cháu phải gọi cô là mẹ cả.
Cô hết sức ngạc nhiên, đây chính là người đàn bà đó của bố sao? Trông không xấu, chỉ hơi già chút, cách ăn mặc và trang điểm kiểu người nông thôn.
Người phụ nữ đó lại rất phóng khoáng:
- Cháu không muốn gọi cô là mẹ cả thì cứ gọi là cô đi, cô tên là Phan Tú Chi, để cô đưa cháu đi gặp bố cháu.
Cô theo bà Phan Tú Chi rẽ trái rẽ phải, qua lại một dãy các ngôi nhà có tường bằng đất, nhìn thấy mấy đứa trẻ cởi truồng đang bò nhoài trên đất, còn có cả lợn dê chạy khắp nơi, cuối cùng dừng bước trước một căn nhà tường đất khá rách nát.
Bà Phan Tú Chi nói:
- Để cô vào xem ông ấy có nhà không.
Một lát sau bà Phan Tú Chi đi ra:
– Giờ ông ấy không có nhà, cùng đội sản xuất ra sân đập lúa đuổi chim, để cô đưa cháu đi tìm ông ấy, cháu có thể để đồ ở trong phòng của bố, cháu đi đường mệt rồi thì nghỉ ngơi một lát cũng được.
- Cháu để đồ ở đây, nặng quá.
Cô với bà Phan Tú Chi đi vào căn phòng tối om om, bà giới thiệu:
- Nhà chính là nhà ông chủ Thuận Phát ở, bố cháu ở căn nhà phụ bên kia.
Cô với bà Phan Tú Chi đến gian nhà đó, gọi là “nhà phụ” có nghĩa là bên cạnh bức tường của căn nhà chính đáp thêm một cái phòng nhỏ, nóc nhà dốc, rất thấp, cho nên gọi là “nhà phụ”
Cô đi vào phòng của bố, trời ơi, đó đâu phải là chỗ cho người ở! Vừa thấp vừa tối, giường không có lấy một chiếc, chỉ là cái bệ được kê lên bằng gạch cao khoảng một thước, bên trên lót ít rơm, phủ lén một cái chăn bông vừa rách vừa bẩn, lại phủ thêm một cái ga trải giường rách, đó chính là giường của bố.
Cô còn nhìn thấy cái chăn xanh hồi trước, đã bị rách và rút sợi nhiều nhưng vẫn được gấp ngay ngắn, để ở một góc trên cái giường đất.
Nồi niêu xoong chảo bát đĩa đều để trên một cái bàn vừa thấp vừa cũ, góc tường có một cái bếp lò được xây bằng gạch, khiến cho cả nửa bức tường bên đó đều bị ám khói den.
Chút ánh sáng duy nhất trong phòng chính là một cáí khung ảnh được treo trên tường, trong ảnh là hình của ba người nhà cô. Lúc đó cô còn rất rất nhỏ, mẹ bế trên tay, mắt mở to, mồm hình như còn chảy nước dãi, trước ngực đeo một cái yếm. Bố lúc đó trông rất khôi ngô, để ngôi giữa, lông mày rất rậm, đôi mắt rất sáng, mặc bộ đồng phục có túi trước ngực. Mẹ lúc đó rất xinh, tóc tết hai bên, mắt to tròn, mũi rất thẳng, miệng chúm chím, dáng vẻ không được tự nhiên cho lắm.
Cô để túi đồ của mình vảào phòng của bố, tay không theo bà Phan Tú Chi đi tìm bố.
Lại phải rẽ ngang rẽ dọc, vòng vèo quanh co cuối cùng đến sân đập lúa của đội sản xuất, nhìn thấy một người đàn ông lưng khòng, ngồi dưới bóng cây, cổ đeo một cái khăn mùi xoa bẩn bẩn, đầu đội một chiếc mũ rơm rách, cứ một lát lại kêu to như để dọa lũ chim sẻ:
- Ồ…A…
Bà Phan Tú Chi đi về phía người đàn ông đó, nói mấy câu rồi người đàn ông đi về phía cô. Đến trước mặt cô, người đàn ông đó đứng lại, không đi tiếp nữa, đứng ở dó, dùng cái khăn mặt màu cháo lòng vắt trên vai để chấm mắt.
Cô hỏi bà Phan Tú Chi:
- Đây chính là bố cháu ạ?
- Đúng vậy, không phải sao? Đến bố cháu cũng không nhận ra?
Cô tiến tới phía trước, kéo cái tay đang lau mắt của bố xuống, nhìn thật kỹ, đúng là bố thật, chỉ có điều già hơn nhiều so với bố trong ấn tượng của cô, mặt rất gầy, người cũng rất gầy, lưng rất cong. Cô hỏi:
- Bố, bố nhận ra con không?
Bố nói ngập ngừng:
- Nhận ra, nhận ra, Kim Kim của bố, sao bố lại không nhận ra chứ? Để bố lên đội sản xuất xin phép, về nhà nấu cơm cho con ăn.
Bố đi vào gian tường đất bên cạnh sân đập lúa, cô cũng đi theo, thấy bố đang cúi chào rồi nói chuyện với một người đàn ông trung niên gầy guộc, nói con gái đến, xin phép nghỉ về.
Người đàn ông gầy guộc đó nhìn về hướng cô, vẫy vẫy tay một cách rất hào phóng, như cho phép nghỉ.
Bố vội gọi cô:
- Kim Kim, đây là bác đội trưởng, con mau đến chào đi.
Cô không bao giờ thích làm quen với người lạ, nhưng thấy dáng vẻ khom lưng uốn gối như vậy cũng biết bố rất muốn lấy lòng người này, đành phải đi tới chào một câu:
- Cháu chào bác đội trưởng!
Ông đội trưởng nhe răng cười, lộ ra cả hàm răng rất đen:
- Xin chào, xin chào, cháu đến thăm bố hả?
- Vâng.
- Tốt, rất có hiếu, vậy cháu với bố về nấu cơm đi. Thuận Tài, chiều anh không phải đi làm nữa, ở nhà chơi với con gái đi.
Bố lại khom lưng cúi đầu một chập, sau đó quay người đi cùng cô ra ngoài.
