Trên con đường dài hẹp phía trước, chỉ có những cành khẳng khiu trụi lá với hát tôi.
Khúc lưu truyền, trong Giang Nam phụ lão, lúc cùng nhau phơi áo ngư dân.
…
Cẩn thận hạ xuống một nét cuối cùng trong chữ “thoa[1]”, tôi đứng thẳng người, nhẹ nhàng thổi khô nét mực.
[1] Nghĩa là áo tơi (hay áo mưa)
Bên kia, bạn học Đại Oai đã nhàm chán lại nhàm chán ngồi gục lên gục xuống mười mấy lần, thấy tôi rốt cuộc cũng để bút xuống, liền như một con cá chép nhảy dựng lên, từ từ bước đi thong thả đến bên cạnh tôi, cúi đầu nhìn tôi viết chữ rất đúng khuôn phép…Ách, cái đó, cũng không phải là một “bức thư pháp” sắc sảo gì cho lắm, khẽ cau mày, hồi lâu, rốt cuộc nhịn không được lại một lần nữa hỏi tôi: “Luyện trò này làm gì?”
Tôi ngẩng đầu, thần bí cười: “Muốn làm bạn trai Tây tôi, đầu tiên phải hiểu rõ chí hướng của Tây tôi cuối cùng là như thế nào!”
Cậu ta kéo khóe môi: “Không phải là làm bác sĩ sao? Có gì đặc biệt hơn người! Cậu thật đúng là đừng tưởng mình không dám cưới nữ bác sĩ làm vợ đấy nhé!”
Tôi cười: “Cậu dám, sao cậu có thể không dám chứ, cậu nhất định dám! Vậy ông cụ non cậu cuối cùng có thể nói cho mình nghe một chút đi, Đông Pha tiên sinh viết bài từ này, rốt cuộc muốn biểu đạt cái gì?”
Cậu ta lập tức lại bị tôi đánh bại, đi tới, vỗ vỗ vai tôi nói: “Này, cậu không có vấn đề gì đó chứ? Mình nhớ hồi trung học, cậu hình như học khoa học tự nhiên nhất mà?”
“Ai nha nha, nói như vậy lúc mình đây học trung học đã có may mắn được cậu coi trọng chú ý sao?” Tôi hếch mặt, cười cười nhìn.
Cậu ta nhức đầu, nói: “Khi đó, cậu chưa bao giờ chủ động xuất hiện ở trước mặt mình; chưa bao giờ cho mình một chút dấu hiệu, xin hỏi Lỗ tiểu thư, tôi rốt cuộc lấy cơ sở nào mà có thể biết cô đang thầm mến tôi chứ?” Tiếp đó lại ít nhiều có chút đắc ý nói: “Huống chi, khi đó số nữ sinh thầm mến mình, lén viết cho mình mấy tờ giấy, thư tình cho mình đâu chỉ một hai người…”
Tôi ngẩng đầu nhìn của cậu ta, bình tĩnh xem xét mười giây, hít một hơi, hỏi: “Vậy cậu rốt cuộc có trân quý những tờ giấy đó thật tốt không? Hay là cầm đến khoe trước mặt bạn bè xong rồi ném quách đi luôn?”
“Mình…Đương… Nhiên…” Giọng điệu của cậu ta rất chần chờ.
“Nói đi! Nói chút đi, những tờ giấy đó rốt cuộc viết cái gì?” Tôi ung dung nhìn cậu ta.
“Ngày chờ tháng nhớ năm mong…” Cậu ta rên rỉ.
“Mình biết rồi!” Tôi cười cười lấy đầu ngón tay chọc cậu ta, nói: “Nếu như khi đó mình cũng ngây ngốc viết cho cậu những thứ chả ra sao đó, thì ngoại trừ thỏa mãn lòng hư vinh của đại gia cậu, thì còn cái gì tốt?” Trong đầu, nhất thời rõ ràng nhớ đến một tờ giấy viết thư đầy những đóa hoa màu hồng phấn, trên giấy, một cô bé ngây thơ dùng mấy chục lần tâm tư và sức lực chăm chú viết xuống những lời ngây ngô mà lúng túng: “Lúc cậu nghe thấy những âm thanh hoa mỹ này, thì cậu hãy tin rằng, đó là lời mà một người yêu cậu muốn bày tỏ với cậu.” Cuối thư, chỉ có một chữ ký bơ vơ vô cùng e thẹn, run rẩy hơi lung lay — lớp 10/6, Lỗ Tây!
Tôi làm sao không cho cậu ta một chút ám hiệu nào chứ, thật ra căn bản đã nói tương đương rõ rồi; làm sao mà tôi chưa từng xuất hiện ở trước mặt cậu ta chứ? Thật ra căn bản là ngày nào tôi cũng hao hết tất cả tâm lực lẽo đẽo theo đuôi cậu ta, nghe ngóng tăm hơi của cậu ta.
Chỉ là, bạn học Đại Oai nói không sai, lúc còn trẻ, cậu ta gia cảnh tốt, thành tích tốt, vẻ ngoài lại đẹp trai, luôn mặc hàng hiệu, tiêu tiền rất hào phóng, ở trong cái thành phố nhỏ ở phía nam xa xôi chúng tôi, có vẻ rực rỡ tân thời nói không nên lời, từ trên xuống dưới, vượt mọi cấp lớp, số nữ sinh thầm mến cậu ta thật sự không ít. Mỗi lần gặp lúc đến cậu ta đá banh thì không biết có bao nhiêu nữ sinh tụm năm tụm ba cùng đi qua xem, mà cô bé tôi đây, bất hạnh chính là người trung thành nhất trong số đó, gần như trận nào cũng nhất định phải đến.
Khi đó, tôi cho là, cứ cố gắng hết sức thì nhất định có thể có kết quả. Mãi đến lúc dần dần trưởng thành, từ từ đi, từ từ lãnh ngộ, mới dần dần hiểu ra một đạo lý: lúc anh ở giữa một đám đông người, thì một người không thu hút, muốn được một người khác nhìn thấy, thì phải cần vận may rất lớn; Nhưng một khi anh đã từng bước từng bước đi về phía trước, từng bước leo lên trên đài cao, thì không cần cố ý, chỉ cần một động tác tùy tùy tiện tiện, cũng sẽ có rất nhiều người tùy ý ngẩng đầu là có thể nhìn thấy anh.
Nhưng mà, trong quá trình trèo lên đài cao, tất cả sẽ không giẫm chận tại chỗ, lòng dạ con người, nội tình cùng tầm mắt đều bất tri bất giác trở nên trống trải, có khi trong quá trình đi lên đó một động lực quan trọng nào đó từng chống đỡ cho anh hướng về phía trước; một cái nhìn chăm chú nào đó mà anh từng nóng bỏng mong đợi, có lẽ, trong lúc lơ đảng, liền bất tri bất giác mà dần dần phai màu!
Hồi tưởng lại, thời thiếu nữ của tôi, bơ vơ không nơi nương tựa, bản tính thì nhát gan, vứt vào trong đống người thì chẳng mấy chốc mà chìm nghỉm, căn bản cũng không có tiềm chất gì đặc biệt để đôi mắt sắc sảo của bạn học Đại Oai có thể phát hiện ra được, nếu nói là lỡ mất, thì chi bằng nói mình quá mức bình thường, nhất định sẽ bị bỏ qua. Hơn nữa, chuyện khi đó, cậu ta không thể phát hiện ra tôi, thật sự cũng thể trách cậu ta được.
Nghĩ như thế, tôi liền rất bình tĩnh hòa nhã vỗ vai của cậu ta, nói: “Thật ra hồi trung học, hoài bão của mình rất lớn, liều mạng học tập, tuy nói đúng là không chú ý mà từng có đối một chút ý nghĩ rung động với cậu, nhưng thật ra suy cho kỹ thì cũng coi như chẳng là gì.” Xoay người, đi vào phòng vệ sinh rửa tay.
“Được rồi, quên thời trung học đi!” Đại Oai có chút oán hận và bất đắc dĩ nhìn tôi, vẻ mặt rõ ràng là còn khúc mắc chuyện tôi dễ dàng gạt bỏ chuyện nhiều năm “Thầm mến cậu ta” như thế. Suốt đường cứ đi theo tôi, ít nhiều có chút không cam lòng nói: “Vậy sau đó thì sao? Cậu nói cậu cũng theo mình thi vào cùng trường đại học đó là còn băn khoăn chuyện gì? Không tìm mình thổ lộ coi như xong, còn hở một tí là động cước với mình, cả ngày hung dữ như bà la sát…”
Tôi lập tức không chút do dự đá một cước, nói: “Cậu còn không biết xấu hổ mà nói nữa hả. Khi đó, cậu dám nói cậu từ chối Mộc Lan…” Vừa nói ra, lập tức biết không ổn, tôi dừng lại, ngẩng đầu, cẩn thận nhìn sắc mặt của cậu ta.
Nhưng biểu hiện của cậu ta lại vô cùng không sao, đánh tôi: “Đây còn không phải là do cậu sao! Ai bảo cậu…” Nói liên miên cằn nhằn oán trách một hồi, thì đại ý chính vẫn là — nếu như không có tôi, cậu ta làm sao có thể gặp được Mộc Lan?
Tôi im lặng, không đáp lời, yên lặng nghe.
Cho nên nói, trên cái thế giới này, nghề nghiệp nào cũng đều có thể làm, duy chỉ có tự mình làm bà mai là ngàn vạn lần không làm được, chẳng những nếu lúc mai mối thành công, bị đôi tình nhân yêu nồng cháy trong nháy mắt vứt vào lãnh cung; sau đó, lỡ đôi tình nhân này không cẩn thận chia tay, anh còn phải nhảy ra, làm việc nghĩa thì không chùn bước đưa lưng ra chịu nỗi oan “giới thiệu thất trách” khổng lồ.
Tôi không biết một phen dạy dỗ này của Đại Oai rốt cuộc là xuất phát từ chân tâm hay chỉ đơn thuần là cố chống đỡ để duy trì thể diện đàn ông, nhưng tôi thật sự không muốn nhắc đến Mộc Lan trước mặt cậu ta, nhanh chóng lau khô tay, trở lại thư phòng, đi tới trước bàn, cầm bức thư pháp của tôi lên, ho khan hai tiếng, nói: “Đồng chí Đại Oai, cậu lại nhìn kỹ xem, nhìn kỹ xem, bài từ này rốt cuộc là nói cái gì…”
Cậu ta cuối cùng cũng không cười nữa, nghiêm túc đọc đại tác phẩm của Đông Pha tiên sinh, đọc rồi lại đọc, bỗng nhiên hai mắt sáng lóe lên, kinh ngạc ngẩng đầu lên, nhìn: “Cậu chẳng lẽ…”
Mùa thu năm đó, khoảng thời gian đến Stanford cũng chính là khoảng thời gian đau khổ nhất, dằn vặt nhất trong cuộc đời tôi, đồng thời cũng là khoảng thời gian để tôi một lần nữa nhìn lại mình, kiểm điểm lại tình cảm của mình, đánh giá lại giá trị quan cùng nhân sinh quan, cũng là khoảng thời gian tôi từ trong địa ngục leo ra, trở lại với nhân gian. Cho nên, vào cái chiều hoàng hôn đặt bước chân đầu tiên vào sân trường ấy, lúc cảm nhận được cơn gió mát đầu tiên vỗ vào mặt, tôi tự nhiên cảm thấy như có một luồng ánh sáng nào đó rực rỡ ấm áp đang chiếu rọi khắp nơi trong cõi lòng mình.
Tôi đi ở trong sân trường, bước qua từng khóm cây nhành lá xanh tươi; ngồi xuống vuốt ve mỗi một viên gạch nơi chân tường. Đến khi màn đêm buông xuống, tôi lại đứng dưới những ánh sao mỏng manh, trước đài tưởng niệm Hoover, ngửa đầu, nhắm mắt, hít một thật sâu, nghĩ về bao nhiêu năm mình đã phấn đấu, vô số đêm lạnh lẽo chong đèn đọc sách, đều trong nháy mắt mà bùng cháy.
Những đau khổ về tình cảm cùng sự khuếch trương lý tưởng gần như là chẳng phân biệt được trước sau, cứ đồng thời mà đến, tựa như hai dòng xoáy khổng lồ đồng thời xoay tròn ở trong người, một cái theo chiều kim đồng hồ; một cái ngược chiều kim đồng hồ, không biết bao lần khuấy động, bóp nghẹt lấy trái tim. Một khắc đó, từ đáy lòng tôi đã có được một sự bù đắp và cứu vớt, cũng giống như đêm mưa đó, lúc bị thương, những đau đớn dằn vặt cứ thế sinh sôi nảy nở ào ào chảy vào trong mạch máu, như thiêu như đốt, như lột da róc xương, thiêu cháy cả linh hồn.
Tôi yêu Stanford, yêu mảnh đất này, không chỉ vì nó phải mang theo rất nhiều ước mơ và hoài bão của tôi; cũng không chỉ vì nó đã từng chứng kiến quá trình phấn đấu và trưởng thành của vô số nhân vật phong vân; mà còn vì nó là ánh sáng le lói chiếu soi tôi trong lúc bàng hoàng không nơi nương tựa, phá vỡ tấm màn nặng nề bao phủ trái tim tôi, để cho tôi lại có thêm sức mạnh.
Cũng ngay tại nơi đây, tôi đã gặp được rất nhiều bộ óc thông minh nhất có cùng chung chí thú với tôi nhất.
Đến từ Pháp quốc có bộ óc của Aaron tóc vàng mê người đứng đầu về thảo luận án lệ, người con trai đã đứng lên tranh luận kịch liệt với tôi, cũng là người đầu tiên ở Stanford tặng cho tôi một bông hoa hồng.
Đến từ Nhật thì có cô bạn Huệ Mỹ Ái quốc tịch Hà Lan nhân viên bán hàng của cửa hàng Wesley, mời tôi tặng cho cô một câu thơ cổ của Trung Quốc để biểu đạt tấm lòng. Tôi đành căn cứ vào hiểu biết thơ cổ có hạn của mình mà tùy tiện cho cô ấy một câu “Ngọn liễu mảnh trăng treo, Hoàng hôn người hẹn ước”, chẳng biết tại sao, trong ý nghĩ lại mơ hồ hiện lên câu “Chẳng gặp người năm trước. Tay áo xanh đầm lệ ướt”.
Dĩ nhiên, tôi không mặc áo có tay áo màu xanh, cũng tìm không được bất kỳ lý do nào phải lệ rơi. Chẳng qua là đột nhiên, cảm thấy ngôn ngữ nước mình thật là uyên thâm, hàm ý sâu sắc, cho nên, mua “Tuyển tập thơ Đường Tống”, trải rộng tờ giấy Tuyên Thành ra, mài mực đủ độ đậm, cẩn thận chép xuống.
Đến từ Nga thì có Yuri [юрий] thân hình cao lớn, lông tóc rậm rập, tính cách thẳng tanh ta, rất thích uống rượu, là một đối thủ bình sinh hiếm gặp.
Nên dĩ nhiên, ở trong một bữa ăn, trước mặt vô số người, sau khi chuốc rượu tôi thất bại thì sau đó ngày nào cũng nghe theo tôi…
Lúc tôi còn ru rú ở trong một thành phố nhỏ ở phía nam Trung Quốc vùi đầu khổ học, cũng không thể biết trước tương lai có thể đi tới một trình độ nào, gặp phải hạng người gì, gặp ph
