Đồng hồ chỉ bảy giờ ba mươi phút sáng. Ishigami xách cặp rời khỏi nhà. Trong cặp là những thứ quan trọng nhất đối với anh: những tài liệu tổng hợp một bài toán anh đang nghiên cứu. Chính xác hơn là anh luôn nghiên cứu suốt cho đến tận bây giờ. Anh nghiên cứu nó từ hồi làm luận văn tốt nghiệp và đến bây giờ vẫn chưa thể hoàn thành.
Anh tính phải mất thêm hơn hai mươi năm nữa mới hoàn thành xong. Nếu làm không tốt thì còn cần nhiều thời gian hơn. Anh tin có phải mất cả đời vì một bài toán khó như vậy cũng là hợp lý. Anh còn tin rằng ngoài mình ra thì không ai có thể hoàn thành được bài toán này.
Ishigami thường xuyên bị ám ảnh bởi một niềm tin rằng sẽ vô cùng tuyệt vời nếu chỉ vùi đầu vào giải các bài toán khó mà hoàn toàn không phải suy nghĩ hay mất thời gian vào những chuyện vặt vãnh khác. Cứ mỗi lần thấy lo rằng mình không thể hoàn thành được nghiên cứu này lúc còn sống là anh lại thấy tiếc khoảng thời gian dành cho những việc chẳng liên quan.
Dù đến bất cứ nơi đâu anh cũng không thể rời tay khỏi tập tài liệu này. “Phải tiến lên, dù chỉ là thêm một bước. Không được bỏ phí một giây phút nào. Chỉ cần có giấy và bút chì thôi. Mình không cần gì khác ngoài việc đương đầu với bài toán này.”
Anh bước đi như một cái máy trên con đường quen thuộc. Anh đi qua cầu Shin-ohashi rồi đi dọc song Sumida. Phía tay phải anh là một dãy lều nhỏ bằng vải bạt xanh. Người đàn ông với mái tóc trắng buộc đằng sau đang bắc nồi lên chiếc bếp gas du lịch. Anh không biết trong nồi có gì. Bên cạnh ông ta là một chú chó loại tạp chủng có lông màu nâu nhạt. Chú chó ngồi quay mông lại với chủ, dáng vẻ như đã kiệt sức.
“Ông vỏ hộp”, như thường lệ, đang ngồi ép vỏ hộp. Ông ta đang lẩm bẩm điều gì đó một mình. Ngay bên cạnh là hai túi ni lông đã chật cứng vỏ hộp rỗng.
Ishigami đi qua “ông vỏ hộp”. Đi thêm một đoạn nữa thì có một chiếc ghế đá. Không có ai ngồi cả. Ishigami khẽ liếc nhìn chiếc ghế rồi lại cúi đầu đi tiếp. Nhịp chân anh không thay đổi.
Có ai đó đang đi ngược lại phía anh. Thường tầm này là lúc cụ già dẫn ba con chó đi dạo nhưng có vẻ như không phải là bà ấy. Ishigami ngẩng lên.
- A … - Anh khẽ kêu lên rồi đứng lại.
Người đi ngược chiều không những không dừng bước mà còn mỉm cười tiến lại gần phía anh. Đến khi đến trước mặt anh, người đó mới dừng lại.
- Xin chào. – Yugawa Manabu nói.
Ishigami bối rối không biết trả lời thế nào, anh liếm môi rồi cất tiếng:
- Anh đợi tôi?
- Tất nhiên. – Yugawa trả lời, khuôn mặt vẫn tươi cười. – Nhưng cũng không hẳn là đợi. Tôi đang đi lang thang từ cầu lại và nghĩ chắc sẽ gặp được anh.
- Có vẻ như là có chuyện gấp lắm đây.
- Chuyện gấp… có lẽ thế. – Yugawa nghiêng đầu.
- Nói luôn bây giờ đi nhỉ. – Ishigami nhìn đồng hồ. – Tôi không có nhiều thời gian lắm.
- Khoảng mươi, mười lăm phút thôi.
- Ta vừa đi vừa nói nhé.
- Được thôi. – Yugawa đưa mắt nhìn xung quanh. – Tôi có chút chuyện muốn nói ở đây. Mất hai đến ba phút thôi. Chúng ta ngồi ở ghế đằng kia nhé. – Chẳng đợi Ishigami trả lời, Yugawa đi về phía chiếc ghế.
Ishigami thở dài, đi theo người bạn.
- Trước đây, có một lần tôi và anh cũng đi cùng nhau qua đây rồi nhỉ.
- Ừ.
- Khi ấy anh đã nói thế này: “Những người vô gia cư sống chính xác như đồng hồ.” Anh nhớ chứ?
- Tôi nhớ. Anh còn bảo là: “Con người khi được giải phóng khỏi cái đồng hồ thì sẽ trở nên như thế…”
Yugawa gật đầu với vẻ hài lòng:
- Tôi và anh không thể giải phóng được khỏi cái đồng hồ. Chúng ta đều nằm dưới bánh xe của một cái đồng hồ mang tên xã hội. Bánh xe mà mất đi thì đồng hồ sẽ chạy lung tung. Dưới bánh xe này, chúng ta có muốn chạy theo ý mình cũng không được vì xung quanh không cho phép. Thế nên dù chúng ta ổn định đấy nhưng lại mất tự do. Trong số những người vô gia cư, có rất nhiều người không hề muốn quay lại cuộc sống ngày xưa.
- Anh cứ nói mấy chuyện vớ vẩn như vậy là cũng hết hai, ba phút rồi đấy. – Ishigami nhìn đồng hồ. – Xem này, đã hết một phút rồi.
- Ý tôi muốn nói là trên đời này không có bánh xe nào là vô dụng, việc bánh xe được sử dụng thế nào là do chính bánh xe đó quyết đinh. – Yugawa nhìn chằm chằm vào Ishigami. – Anh muốn bỏ việc à?
Ishigami tròn mắt ngạc nhiên: “Sao anh lại hỏi thế?”
- Không, tôi cảm thấy thế thôi. Vì tôi nghĩ anh không tin vai trò mình được giao là một cái bánh xe mang tên giáo viên dạy toán. – Yugawa đứng dậy. – Ta đi thôi.
Hai người đi dọc bờ song Sumida. Ishigami đợi người bạn cũ đi bên cạnh lên tiếng trước.
- Hình như Kusanagi có đến gặp anh để điều tra chứng cứ ngoại phạm
- Ừ, tuần trước thì phải.
- Cậu ấy đang nghi ngờ anh.
- Có vẻ thế. Tôi không biết tại sao anh ấy lại nghi ngờ tôi.
Yugawa thở dài:
- Thật ra cậu ấy vẫn còn đang bán tín bán nghi. Chẳng qua là cậu ấy để ý đến anh khi thấy tôi quan tâm tới anh thôi. Nói thế này cũng không được hay lắm nhưng cảnh sát hầu như chẳng có bằng chứng gì để nghi ngờ anh cả.
Ishigami đứng lại:
- Sao anh lại nói với tôi những điều đó?
Yugawa cũng đứng lại, quay sang Ishigami:
- Vì anh là bạn tôi. Chẳng có lý do nào khác cả.
- Anh nghĩ nếu là bạn thì cần phải nói? Tại sao? Tôi chẳng liên quan gì cả. Cảnh sát có nghi ngờ hay không thì cũng chẳng việc gì đến tôi.
Ishigami nhận thấy Yugawa hít thở thật sâu. Anh còn khẽ lắc đầu. Ishigami cảm thấy hơi bồn chồn khi thấy nét mặt Yugawa có gì đó phảng phất buồn.
- Chứng cứ ngoại phạm không có liên quan gì. – Yugawa nói khẽ.’
- Sao cơ?
- Kusanagi và đồng nghiệp đang mải mê lật tẩy chứng cứ ngoại phạm của nghi can. Họ tin rằng nếu có thể tìm ra được sơ hở trong chứng cứ ngoại phạm của Hanaoka Yasuko, nếu cô ấy là thủ phạm thì họ sẽ tìm ra được sự thật. Hơn nữa, nếu anh là đồng phạm thì điều tra cả chứng cứ ngoại phạm của anh sẽ phá được thành lũy của anh và Hanaoka.
- Tôi chẳng hiểu tại sao anh lại nói những điều này. – Ishigami tiếp tục. – Đối với điều tra viên, có lẽ đó là điều đương nhiên phải làm. Như anh nói, trường hợp nếu Hanaoka là thủ phạm ấy.
Yugawa lại thở dài.
- Tôi có nghe Kusanagi kể một câu chuyện khá thú vị. Chuyện về cách anh soạn bài thi. Đề thi có những chỗ không thể phát hiện ra nếu cứ suy nghĩ theo một hướng. Chẳng hạn như nhìn thì tưởng là bài về hình học nhưng thực ra lại là hàm số. Quả đúng là thế. Kiểu bài đó thật hữu dụng đối với những học sinh không hiểu bản chất của toán học mà chỉ quen với kiểu làm bài theo công thức. Mới nhìn qua, thấy đó là hình học nên cố gắng giải theo hướng về hình học. Chỉ có thời gian là cứ trôi đi. Cách làm đó có thể nói là hơi ăn gian một chút nhưng nó rất có ích để kiểm tra năng lực thực sự.
- Anh muốn nói gì?
- Kusanagi và đồng nghiệp, - mặt Yugawa trở lại nghiêm nghị, - họ đều nghĩ vấn đề bây giờ là phải lật tẩy được chứng cứ ngoại phạm. Đương nhiên rồi, vì nghi can đáng ngờ nhất có chứng cứ ngoại phạm hẳn hoi mà. Hơn nữa, chứng cứ ngoại phạm đó lại có vẻ như lật tẩy được. Bản tính của con người là chỉ cần tìm được manh mối là muốn tấn công luôn. Chúng ta làm nghiên cứu cũng giống như vậy. Nhưng trong nghiên cứu, việc manh mối đó hoàn toàn sai hướng cũng là điều thường xuyên xảy ra. Kusanagi và đồng nghiệp đang rơi vào cái bẫy đó. À không, có lẽ nên nói là họ đã mắc sâu vào cái bẫy đó rồi thì đúng hơn.
- Nếu như hướng điều tra có vấn đề thì anh nên nói với điều tra viên Kusanagi chứ không phải với tôi.
- Tất nhiên. Một lúc nào đó, tôi sẽ buộc phải nói với Kusanagi. Nhưng trước khi làm thế, tôi muốn nói với anh. Lý do thì như ban nãy tôi đã nói rồi.
- Vì tôi là bạn anh?
- Thêm nữa là vì tôi không muốn mất một tài năng như anh. Tôi muốn anh nhanh chóng dọn dẹp mấy chuyện này và làm những điều anh cần phải làm. Tôi không muốn trí thông minh của anh bị sử dụng lãng phí.
- Chẳng cần anh phải nói thì tôi cũng không lãng phí thời gian vào những việc vô ích đâu. – Ishigami bước đi tiếp. Không phải vì sợ muộn giờ làm mà là vì anh không muốn lưu lại ở đây.
Yugawa đi theo sau:
- Cách giải quyết vụ án lần này không phải là việc lật tẩy được chứng cứ ngoại phạm. Vấn đề nằm ở chỗ hoàn toàn khác. Nó khác hơn nhiều so với bài toán hình học và hàm số.
- Tôi hỏi để biết thôi nhưng anh nghĩ đó là vấn đề gì? – Ishigami vẫn tiếp tục đi.
- Hơi khó để giải thích ngắn gọn nhưng nếu buộc phải nói thì đó là sự ngụy trang. Làm vậy để tạo hiện trường giả. Cả đội điều tra đang bị mánh ngụy trang của thủ phạm đánh lừa. Những điều mà họ cho là manh mối đều không phải. Lúc họ nghĩ là đã tìm ra manh mối cũng là lúc họ rơi vào bẫy của hung thủ.
- Có vẻ phức tạp nhỉ.
- Rất phức tạp. Nhưng chỉ cần thay đổi cách nhìn một chút thì vấn đề sẽ trở nên đơn giản đến mức ngạc nhiên. Thủ phạm càng muốn làm phức tạp để che giấu thì lại càng để lộ sơ hở trong sự phức tạp đó. Tuy nhiên thiên tài sẽ không làm thế. Họ sẽ chọn cách làm rất đơn giản mà người bình thường không nghĩ ra và chắc chắn sẽ không bao giờ chọn. Chỉ có vậy thôi mà làm cho vấn đề phức tạp hơn hẳn.
- Tôi tưởng các nhà vật lý đều không thích cách nói trừu tượng?
- Vậy tôi sẽ nói cụ thể hơn nhé. Anh có thời gian không?
- Bây giờ thì vẫn còn.
- Anh có thời gian để ghé vào quán cơm hộp không?
Ishigami khẽ liếc nhìn Yugawa rồi lại quay đi.
- Không phải hôm nào tôi cũng mua cơm hộp ở đó.
- Thế à? Vậy mà tôi lại nghe là hầu như ngày nào anh cũng tới mua.
- Đó là lý do anh cho rằng tôi có liên quan đến vụ án?
- Có thể nói vậy cũng được mà không phải vậy cũng được. Nếu bảo là anh ngày nào cũng mua cơm tại một cửa hàng thì không vấn đề gì nhưng nếu nói là ngày nào anh cũng đến để gặp một phụ nữ thì đó là việc không thể bỏ qua.
Ishigami đứng lại, nhìn thẳng vào Yugawa.
- Anh nghĩ vì là bạn cũ nên nói gì cũng được à?
Yugawa không tránh ánh nhìn của Ishigami. Anh đủ bản lĩnh để đón nhận trực diện cái nhìn của Ishigami.
- Anh giận thật đấy à? Tôi biết là lòng anh không thảnh thơi.
- Vớ vẩn. – Ishigami đi tiếp. Đến gần cầu Kyobashi, Ishigami bước lên bậc thang.
- Ở gần chỗ cái xác được phát hiện, cảnh sát tìm thấy ít quần áo bị đốt được cho là của nạn nhân. – Yugawa vừa đi theo sau vừa nói. – Họ tìm thấy số quần áo cháy dở này trong một cái can mười tám lít. Cảnh sát cho rằng chính thủ phạm đã đốt. Đầu tiên khi nghe thấy thế tôi đặt câu hỏi tại sao thủ phạm không đợi cho quần áo cháy hết rồi hẵng đi. Kusanagi và đồng nghiệp thì nghĩ rằng có lẽ vì thủ phạm muốn rời khỏi hiện trường càng sớm càng tốt. Nhưng nếu thế thì chỉ cần mang đi và phi tang sau cũng được mà. Hay là thủ phạm muốn phi tang chúng thật nhanh? Tôi cứ băn khoăn mãi về chuyện đó và cuối cùng quyết định đốt thử xem thế nào?
Ishigami đứng lại: “Anh đã đốt quần áo?”
- Tôi thử đốt trong một cái can mười tám lít. Tôi đốt áo khoác, áo len, quần, tất và cả.. đồ lót nữa. Tôi mua mấy thứ đó ở cửa hàng quần áo cũ. Tốn nhiều tiền hơn tôi tưởng. Khác với nhà toán học như anh, bọn tôi mà không làm thí nghiệm thì không yên tâm được.
- Thế kết quả ra sao?
- Cháy tốt và thải ra nhiều khí độc. Chỉ loáng một cái là hết sạch. Có lẽ chưa mất đến năm phút.
