Những gương mặt rầu rĩ. Có cả những gương mặt đã quá trạng thái rầu rĩ, giờ đang ở trạng thái đau khổ. Những gương mặt đã trải qua cả rầu rĩ lẫn đau khổ thì giờ đang thể hiện thái độ đầu hàng. Morioka, từ đầu buổi thi đến giờ, chẳng buồn ngó đề bài mà chỉ ngồi chống cằm nhìn ra cửa sổ. Hôm nay thời tiết rất đẹp. Bầu trời trong xanh trải rộng ra cả những dãy phố đằng xa. Chắc hẳn Morioka đang vô cùng tiếc nuối vì đã phí thời gian vào một chuyện vô bổ thế này thay vì có thể phóng xe máy thỏa thích.
Đã vào kỳ nghỉ xuân nhưng lại có một thử thách chẳng mấy vui vẻ gì dành cho một số học sinh. Có quá nhiều em bị trượt trong kỳ thi lại được tổ chức sau kỳ thi cuối kỳ. Vì vậy một lớp ôn cấp tốc được mở ra. Lớp Ishigami phụ trách có vừa tròn ba mươi em phải học lại. Con số này nhiều một cách khác thường so với các môn học khác. Sau khi học xong, các em sẽ thi một lần nữa. Và hôm nay là buổi thi đó.
Khi làm đề thi, Ishigami đã nhận được lệnh từ thầy phụ trách chuyên môn là đừng ra đề khó quá. “Tôi không muốn nói hẳn ra đâu nhưng đây chỉ là hình thức thôi. Không thể cho các em lên lớp với điểm số quá thấp được. Thầy Ishigami chắc cũng không muốn làm mấy chuyện mất thời gian thế này. Trước đến giờ để của thầy vẫn bị kêu là khó quá. Đợi thi lại tới này, mong thầy hãy cho tất cả qua nhé.”
Bản thân Ishigami không nghĩ rằng đề mình ra là khó. Thậm chí anh còn cho rằng đề mình ra rất đơn giản. Đề không khác so với những gì đã học trên lớp, chỉ cần học sinh hiểu được những điều cơ bản là có thể làm được. Đề bài của anh chỉ có một ít đổi mới. Hình thức đổi mới này khác với những loại bài hay co trong sách tham khảo hay sách bài tập. Vì vậy, học sinh nào chỉ nhớ tuần tự cách giải thì sẽ bị lúng túng.
Tuy nhiên lần này anh đã làm theo lời của thầy phụ trách chuyên môn. Anh dùng luôn những bài hay gặp trong sách bài tập. Những loại bài chỉ cần làm thường xuyên là giải được.
Morioka ngáp dài rồi nhìn đồng hồ. Ánh mắt cậu bắt gặp ánh mắt của Ishigami. Tưởng rằng cậu ta sẽ tỏ ra ngượng nghịu nhưng Morioka lại nhăn mặt rồi giơ hai tay tréo nhau. Ý cậu ta muốn bảo là “Em không thể giải được.”
Ishigami mỉm cười đáp lại đầy ngụ ý. Morioka hơi ngạc nhiên nhưng sau đó cũng mỉm cười đáp lại rồi lại nhìn ra ngoài cửa sổ.
Ishigami nhớ lại câu hỏi của Morioka hôm trước. “Vi phân với tích phân thì có ích cho việc gì ạ?” Ishigami đã lấy ví dụ về đua ô tô để giải thích tính cần thiết của môn vi phân và tích phân nhưng anh cũng không chắc là Morioka có hiểu được không.
Ishigami không thấy ghét Morioka khi cậu hỏi như vậy. Việc đặt câu hỏi tại sao lại học môn này là điều đương nhiên. Khi câu hỏi đó được giải đáp thì mới có mục đích để phấn đấu học tập. Điều đó cũng gắn liền với việc hiểu được bản chất của toán hoc.
Nhưng có quá nhiều giáo viên không có ý định trả lời nhưng câu hỏi đơn giản như vậy của học sinh. Không, Ishigami nghĩ rằng có lẽ họ không trả lời được. Họ dạy theo một chương trình đã định sẵn mà không hiểu bản chất của toán học, họ chỉ nghĩ tới một việc là bắt học sinh phải đạt được một số điểm nhất định. Chính vì vậy mà họ cho rằng những câu hỏi kiểu như của Morioka chỉ mang lại phiền toái.
“Mình đang làm gì thế này?” Ishigami nghĩ. “Mình đang bắt học sinh làm bài chỉ để lấy điểm mà chẳng có chút gì liên quan đến môn toán. Việc chấm bài thi đó, rồi cả việc quyết định trượt hay đỗ cũng chẳng có ý nghĩa gì. Những thứ này không phải là toán học. Tất nhiên càng không phải là giáo dục.”
Ishigami đứng dậy. Anh thở dài.
- Các em, chúng ta làm bài đến đây thôi. – Anh nhìn khắp lớp. – Thời gian còn lại, các em hãy viết suy nghĩ của mình hiện giờ vào mặt sau tờ giấy.
Vẻ mặt bối rối hiện trên nét mặt học sinh. Lớp học trở nên nhốn nháo. Có cả những tiếng lẩm bẩm: “Suy nghĩ của mình là cái gì chứ?”
- Hãy nói suy nghĩ của các em về môn toán. Các em có thể viết bất cứ điều gì về môn toán. – Ishigami nói thêm. – Thầy cũng sẽ chấm điểm phần đó.
Ngay lập tức mắt học sinh sáng lên:
- Thầy sẽ cho điểm chứ? Bao nhiêu điểm ạ? – Một học sinh nam hỏi.
- Còn tùy thuộc xem em làm thế nào đã. Nếu không làm được bài thi thì hãy cố gắng ở phần này. – Nói xong, Ishigami quay trở lại chỗ ngồi.
Học sinh đồng loạt lật mặt sau của tờ giấy thi. Có những em bắt tay vào viết luôn. Morioka là một trong số đó.
“Như vậy là tất cả học sinh có thể qua được kỳ thi.” Ishigami nghĩ “Anh không thể cho điểm với tờ giấy trắng, nhưng anh có thể cho điểm nếu chúng viết cái gì đó. Thầy phụ trách chuyên môn sẽ phàn nàn nhưng chắc chắn thầy sẽ tán thành vì như vậy sẽ không để học sinh nào bị trượt.”
Chuông reo, thời gian làm bài đã hết. Một vài em xin thêm ít thời gian nữa nên Ishigami cho cả lớp thêm năm phút.
Anh thu bài rồi rời khỏi lớp học. Ngay lập tức học sinh nhao nhao lên. Anh nghe thấy cả tiếng em nào đó nói: “May quá!”
Anh quay lại phòng giáo viên thì thấy một cậu nhân viên văn phòng đang đợi.
- Thầy Ishigami, thầy có khách.
- Khách? Gặp tôi?
Cậu nhân viên lại gần, ghé sát vào tai Ishigami: “Hình như là điều tra viên thì phải.”
- Hả?
- Làm thế nào bây giờ? – Cậu nhân viên tỏ vẻ dò xét.
- Thế nào là thế nào? Họ đang dợi tôi còn gì.
- Thì có thể bịa ra lý do nào đó để họ đi về.
Ishigami cười:
- Không cần đâu. Họ đợi tôi ở phòng nào?
- Ở phòng khách.
- Tôi sẽ ra ngay. – Anh cất tập bài của học sinh vào trong cặp rồi ra khỏi phòng giáo viên. Anh định sẽ đem bài về nhà chấm.
Cậu nhân viên tỏ ý muốn đi theo nhưng anh từ chối và bảo: “Một mình tôi cũng được.” Anh biết rõ động cơ của cậu ta. Cậu ta muốn biết điều tra viên đến tìm anh vì chuyện gì. Việc cậu ta bảo để tay điều tra viên đó đi về cũng là vì muốn dễ hỏi han sự tình từ Ishigami hơn.
Tới phòng khách, một người đúng như dự đoán đang đợi anh: điều tra viên Kusanagi.
- Xin lỗi vì đến tận trường tìm anh. – Kusanagi đưng lên cúi chào Ishigami.
- Anh biết rõ tôi ở trường nhỉ, dù bây giờ đang là nghỉ xuân.
- Thật ra tôi có ghé qua nhưng anh không có nhà. Tôi gọi điện tới trường thì được biết anh đang có buổi trông thi lại. Anh vất vả thật đấy.
- Vất vả không bằng học sinh đâu. Với cả hôm nay không phải là thi lại mà là thi lại của thi lại đấy.
- Ôi vậy sao. Chắc đề anh ra cũng khó.
- Anh bảo sao? – Ishigami nhìn thẳng vào mặt tay điều tra viên.
- Ồ, tôi chỉ cảm thấy vậy thôi.
- Chẳng có gì khó cả. Chỉ là trong đều có những chỗ không thể phát hiện ra nếu cứ suy nghĩ theo một cách.
- Những chỗ không thể phát hiện ra?
- Chẳng hạn như nhìn thì tưởng là bài về hình học nhưng thực ra lại là hàm số. – Ishigami ngồi xuống đối diện với Kusanagi. – Nhưng thôi, kệ nó đi. Hôm nay anh đến tìm tôi có việc gì?
- Cũng không có gì quan trọng cả. – Kusanagi cũng ngồi xuống, lấy sổ tay ra. – Tôi muốn hỏi lại anh một lần nữa thật chi tiết về buổi tối hôm đó.
- Buổi tối hôm đó?
- Hôm mồng mười tháng Ba. – Kusanagi nói. – Chắc anh biết đó là tối xảy ra vụ án.
- Vụ một xác chết được tìm thấy ở song Arakawa?
- Không phải sông Arakawa mà là song Edogawa. – Kusanagi sửa lại ngay. – Trước tôi có hỏi anh xem tối hôm đó anh có thấy gì khác thường bên nhà chị Hanaoka không.
- Tôi vẫn nhớ. Tôi đã trả lời là không có gì đặc biệt.
- Đúng vậy. Tôi muốn anh nhớ lại thêm về chuyện đó.
- Chuyện gì cơ? Tôi chẳng còn gì để nhớ cả. – Ishigami hơi nhếch môi.
- Những chuyện anh không để ý cũng có thể có ý nghĩa quan trọng. Nếu anh kể cho tôi thật kỹ chuyện tối hôm đó thì sẽ giúp được tôi rất nhiều. Kể cả những chuyện anh cho rằng chẳng liên quan gì cũng được.
- Vậy à? – Ishigami đưa tay gãi sau cổ.
- Tôi cũng biết là khó vì chuyện cũng hơi lâu rồi. Tôi đã mượn những thứ này để mong sẽ giúp anh nhớ lại chuyện ngày hôm đó.
Kusanagi lấy ra bảng chấm công của Ishigami, thời gian biểu những lớp anh dạy và thời khóa biểu của trường. “Chắc anh ta mượn ở văn phòng.” Ishigami nghĩ.
- Chắc anh sẽ dễ nhớ ra hơn khi nhìn những thứ này. – Kusanagi nở nụ cười thân thiện.
Ishigami hiểu ra được mục đích của tay điều tra viên. Anh ta vòng vo như vậy nhưng thực chất điều anh ta muốn biết là chứng cứ ngoại phạm của Ishigami chứ không phải là về việc của Hanaoka Yasuko. Anh không đoán được lý do cụ thể tại sao cảnh sát lại hướng mũi nhọn vào anh. Nhưng có một điều anh biết chắc, đó chính là hành động của Yugawa Manabu.
Trước mắt, nếu như mục đích của tay điều tra viên là điều tra chứng cứ ngoại phạm thì anh chỉ việc trả lời là xong. Ishigami sửa lại tư thế ngồi, anh vươn vai.
- Hôm đó, sau khi xong việc ở câu lạc bộ Judo, tôi về nhà ngay nên có lẽ khoảng bảy giờ tôi về tới nhà. Trước tôi có nói với anh như vậy rồi.
- Vâng. Sau đó anh ở trong nhà suốt?
- À, có lẽ là như vậy. – Ishigami cố tình nói không rõ ràng, nhằm xem xét thái độ của Kusanagi.
- Có ai đó đến chơi hoặc gọi điện đến nhà không?
Ishigami khẽ nghiêng nghiêng đầu trước câu hỏi của tay điều tra viên.
- Nhà ai cơ? Ý anh muốn hỏi là nhà của chị Hanaoka?
- Không, nhà của anh.
- Nhà tôi?
- Tất nhiên anh sẽ nghĩ việc đó chắc chẳng liên quan gì tới vụ án. Nhưng chúng tôi muốn nắm rõ những việc xảy ra xung quanh chị Hanaoka Yasuko tối hôm đó chứ không phải điều tra về anh.
“Lời bào chữa thật vụng về.” Ishigami nghĩ. “Anh ta nói mà biết trước sẽ bị lộ.”
- Tối hôm đó tôi chẳng gặp ai cả. Điện thoại à, có lẽ là cũng chẳng có ai gọi đến. Bình thường thì cũng chẳng có mấy ai gọi.
- Thế ạ.
- Xin lỗi, anh đã mất công đến tận đây mà tôi chẳng có thông tin gì cho anh.
- Không có gì, anh đừng bận tâm. Nhân tiện… - Kusanagi cầm bảng chấm công của Ishigami lên. – Theo bảng chấm công này thì sáng hôm mười một tháng Ba anh nghỉ dạy. Chiều anh mới tới trường. Có chuyện gì à?
- Hôm đó à? Chẳng có chuyện gì đâu. Chỉ là tôi thấy mệt nên xin nghỉ thôi. Học kỳ III (các trường học ở Nhật Bản có ba học kỳ trong một năm) cũng sắp xong rồi nên tôi nghỉ cũng không ảnh hưởng mấy.
- Anh có tới bệnh viện không?
- Không đến mức như vậy. Vì thế đến chiều là tôi lại đi dạy rồi.
- Ban nãy tôi có hỏi người ở văn phòng thì được biết hầu như anh chẳng bao giờ nghỉ làm. Độ một tháng một lần và chỉ nghỉ buổi sáng thôi.
- Đúng là thế.
- Hình như anh vẫn tiếp tục nghiên cứu về toán học nên thường thức cả đêm. Người ở văn phòng nói là chắc hôm đó anh thức khuya nên sáng hôm sau xin nghỉ.
- Tôi nhớ là có nói như vậy với người ở văn phòng.
- Họ bảo tôi là một tháng anh nghỉ độ một lần. – Kusanagi lại nhìn vào bảng chấm công. – Trước hôm mười một, tức là ngày mồng mười anh cũng nghỉ buổi sáng. Sáng hôm mồng mười, người bên văn phòng cho là bình thường nhưng ngày hôm sau anh lại nghỉ nên họ có vẻ hơi ngạc nhiên. Chưa bao giờ anh nghỉ liên tục hai ngày như vậy cả.
- Có lẽ là chưa… - Ishigami đặt tay lên trán. Đây là tình huống anh phải trả lời thật thận trọng. – Cũng không có lý do gì đặc biệt cả. Như anh nói, hôm mồng mười, hôm trước tôi thức cả đêm nên đến chiều hôm sau tôi mới đi làm. Nhưng đến tôi hôm đó tôi hơi bị sốt nên hôm sau lại phải nghỉ buổi sáng.
