Khác với những hệ điều hành như iOS hay Windows Phone, Android là một môi trường mở, cho phép người dùng điều chỉnh rất nhiều thứ. Một trong số đó là bộ gõ. Trên Android, nếu như không hài lòng với bàn phím ảo của máy, bạn có rất nhiều lựa chọn để thay thế.
Mỗi điện thoại Android khi xuất xưởng đều đã được cài sẵn bàn phím mặc định của nhà sản xuất. Các điện thoại được bán ra tại Việt Nam cũng thường có sẵn bàn phím tiếng Việt. Tuy nhiên nếu như không thích bàn phím ảo có sẵn trên máy, có rất nhiều bàn phím ảo để bạn thay thế cho bàn phím mặc định, với hiệu năng tốt hơn cùng các tính năng tiện dụng.
Trước đây chúng tôi đã giới thiệu 5 bàn pím ảo tốt trên Android. Tuy nhiên, các bàn phím Perfect Keyboard và Thumb Keyboard đều không hỗ trợ tiếng Việt. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích một số bàn phím tiếng Việt quen thuộc trên Android.
Thói quen sử dụng
Trước khi giới thiệu các bàn phím, tôi sẽ chia sẻ một số thói quen sử dụng bàn phím ảo của bản thân. Tôi sử dụng bàn phím ảo khá nhiều, trên hai thiết bị là điện thoại và máy tính bảng. Do đó tôi cũng muốn tìm kiếm những bộ gõ phù hợp với cả hai thiết bị này. Trên điện thoại, bề ngang của màn hình khá nhỏ, và thường tôi chỉ dùng máy theo chiều dọc. Tuy nhiên máy tính bảng có màn hình lớn hơn (7 inch), và lại thường được sử dụng theo chiều ngang, do vậy nếu như bộ gõ có kiểu sắp xếp bàn phím ngang màn hình như thông thường thì đôi khi ngón tay sẽ khó với vào được các chữ cái ở giữa bàn phím, mà đây lại là các phím để bỏ dấu (F, J, R).

Một tính năng khác tôi cũng thường sử dụng là tính năng dự đoán từ. Nói đơn giản thì tính năng này cho phép người dùng chọn từ mình muốn điền chỉ sau một hoặc hai chữ cái, hoặc chọn từ tiếp theo sau khi đã điền một từ. Với các bàn phím có khả năng nhập liệu bằng cách kéo chữ (như Swype, Swiftkey hay bàn phím mặc định của hệ điều hành Android 4.2) thì đây là tính năng rất quan trọng.
Hầu hết các bàn phím đều có tính năng dự đoán, một số loại còn tích hợp luôn tính năng tự sửa lỗi: nếu như từ bạn vừa gõ không có trong dữ liệu từ của ứng dụng, nó sẽ tự động được sửa thành một từ trong bộ dữ liệu. Tuy nhiên đối với tôi thì tính năng tự sửa thường không có tác dụng, nên tôi luôn tắt tính năng này. Cần lưu ý là các bàn phím có tính năng dự đoán đều có khả năng “học” thói quen của người sử dụng, do đó bạn sử dụng càng nhiều thì khả năng dự đoán sẽ càng chính xác.
Các bàn phím hỗ trợ tiếng Việt tốt trên Android
Dưới đây tôi sẽ giới thiệu một số bàn phím hỗ trợ tiếng Việt tốt trên hệ điều hành Android. Các bàn phím này sẽ được chia thành hai loại: bàn phím theo kiểu “gõ” và bàn phím theo kiểu “kéo”.

Kiểu bàn phím thứ hai, kiểu “kéo”, có đôi chút khác biệt trong cách nhập liệu. Các bàn phím này vẫn cho phép bạn nhập các ký tự bằng cách gõ vào màn hình, nhưng bên cạnh đó chúng còn cho phép nhập một từ bằng cách đặt tay lên bàn phím một lần, kéo qua lần lượt các chữ cái tạo thành từ, và từ đó sẽ tự động được nhập vào. Không chỉ hỗ trợ những từ đơn, một số từ ghép cũng có thể được hỗ trợ. Hình thức nhập liệu này có thể đem lại tốc độ nhập cao hơn, tuy nhiên lại mất thời gian làm quen, và hiệu quả của nó thì còn phụ thuộc vào khả năng dự đoán của từng ứng dụng một.
Dưới đây, tôi sẽ giới thiệu hai bàn phím kiểu “gõ”, cùng hai bàn phím kiểu “kéo”. Các tiêu chí để đánh giá mỗi bàn phím bao gồm giao diện và cách sắp xếp phím, tốc độ gõ (bao gồm tốc độ phản ứng khi nhập liệu, khả năng đưa ra dự đoán chính xác cho từ tiếp theo), và một số tính năng khác như bỏ dấu, tự sửa lỗi, khả năng tùy biến…
1) Bàn phím GoTiengViet
Ưu điểm: Hỗ trợ sửa lỗi, bỏ dấu ở cuối từ
Nhược điểm: Kích thước chữ cái trên phím nhỏ, khó nhìn; Tính năng dự đoán chưa tốt

Điều khiến tôi hứng thú khi sử dụng GoTiengViet, đó là tác giả đã đưa khá nhiều tính năng của bộ gõ Unikey trên máy tính, như tự động sửa lỗi khi gõ từ tiếng Anh, cho phép bỏ dấu sau khi đã viết cả từ (ví dụ, bạn gõ từ “nhung”, sau đó thêm chữ w và x sẽ được từ “những”, có nhiều ứng dụng không hỗ trợ cách bỏ dấu này), hay bấm “w” thì hiện chữ “ư”. Một đặc điểm nữa cũng khá hay là GoTiengViet cho phép bỏ dấu ở cuối từ.

Tuy rất thông dụng, GoTiengViet có một điểm yếu là hỗ trợ các máy có màn hình lớn chưa tốt, do chiều ngang phím không lớn và chữ cái trên các phím hơi nhỏ. Để khắc phục điểm yếu của GoTiengViet, nhiều ứng dụng đã sử dụng mã nguồn của chương trình này và có thêm những cải tiến về giao diện, để phù hợp hơn với các điện thoại có màn hình lớn hay có vẻ ngoài thú vị hơn. Một số ví dụ là Vietsky IME (hiện đã ngừng phát triển) của thành viên bqqhuy hay Gõ Tiếng Việt 3 của phoipha trên diễn đàn Tinhte.
2) Bàn phím Multiling
Ưu điểm: Giao diện tách biệt dễ bấm, cho phép bỏ dấu cuối từ; Hỗ trợ multitouch nên sẽ nhận hết các phím kể cả khi gõ nhanh; Có rất nhiều tùy biến
Nhược điểm: Dự đoán chưa tốt, chỉ dựa đoán từ đang gõ mà không dựa trên từ trước

Nhược điểm của Multiling là khả năng dự đoán chưa tốt. Khả năng dự đoán từ Multiling nhìn chung kém xa hai bàn phím Swype và SwiftKey. Khi bạn gõ một từ, Multiling sẽ đưa ra các dự đoán, nhưng nó chỉ dựa trên những ký tự đang gõ mà không dựa trên từ đứng trước. Cách hiển thị các gợi ý của Multiling cũng hơi rối mắt, dù đã chỉnh các kích cỡ khác nhau.
3) Bàn phím Swype
Ưu điểm:
Hỗ trợ nhập liệu bằng cách kéo tay, giúp tăng tốc độ nhập từ
Nhược điểm:
Ký tự bé, khó gõ khi bật bàn phím tiếng Việt; Cách bỏ dấu khi gõ phức tạp; Khả năng “học” thói quen kém hiệu quả
Swype là ứng dụng thuộc sở hữu của Nuance, một công ty chuyên về sản phẩm nhận diện giọng nói. Điểm nổi bật nhất của bàn phím này chính là tính năng nhập liệu theo kiểu di ngón tay, tuy vậy khả năng nhập liệu theo kiểu gõ đối với tiếng Việt lại hơi kém..
Trước đây Swype hầu như chỉ được cung cấp theo dạng cài sẵn trên các thiết bị, hoặc qua bản beta (thử nghiệm) cho người dùng cuối. Gần đây, Swype đã ra mắt bản chính thức trên Google Play, với giá là 0,99 USD (khoảng 22.000 đồng).

Các dấu sắc-huyền và hỏi-ngã được tích hợp chung trong một phím, còn dấu nặng thì có phím riêng. Để gõ dấu thứ nhất bạn chỉ cần bấm một lần, nhưng để gõ dấu thứ hai bạn cần giữ phím một lúc, sau đó tùy chọn dấu thứ hai mới hiện lên. Điều này khiến cho việc gõ dấu khá mất thời gian.

Chức năng đoán từ của Swype hoạt động khá tốt, các cụm từ thông dụng đều được gợi ý đúng. Một điểm thú vị là Swype hỗ trợ lựa chọn từ phía trước dựa trên từ phía sau. Ví dụ tôi kéo qua chữ “này”, sau đó kéo chữ “mai”. Lúc này nếu như chọn lại chữ “này” thì từ gợi ý hiện lên sẽ là “ngày”.
Do các chữ cái và dấu của tiếng Việt được sắp xếp riêng, việc nhập liệu bằng cách kéo ngón tay trên Swype có thể khiến người dùng khó nhớ khi mới làm quen. Tuy nhiên đây lại là ưu điểm khi nhập tiếng Việt, so với các bàn phím “kéo” khác sắp xếp kiểu thông thường. Cụ thể với bàn phím Swiftkey, do nhập liệu theo hình thức Telex nên khi kéo tay, bàn phím có thể đưa ra lựa chọn không đúng.

SwiftKey là công ty do Jon Reynolds, một sinh viên 22 tuổi lập nên khi vừa ra trường, sau khi nhận thấy bạn bè của mình gặp nhiều khó khăn với bàn phím ảo trên điện thoại. Sau 4 năm, giờ đây SwiftKey đã trở thành phần mềm trả phí hàng đầu trên cửa hàng ứng dụng Play Store của Google. Hiện SwiftKey có bản thường và bản dành cho máy tính bảng, cùng có giá 4,29 USD (khoảng hơn 90.000 VNĐ). So với các bàn phím được giới thiệu trong bài viết, có thể nói giá của SwiftKey khá cao. Bàn phím này cũng có bản dùng thử miễn phí, cho phép sử dụng trong 30 ngày.

Một tính năng khá hay của SwiftKey là cho phép kéo tay liền qua các từ ghép, ví dụ như “không thể”, “nhu cầu”, “Việt Nam”, thì máy vẫn nhận được và hiển thị đúng từ muốn diễn tả.
Nếu như tính năng kéo tay điền từ kém ấn tượng, thì SwiftKey lại thể hiện khá tốt khi nhập liệu theo cách thông thường. Khi gõ phím, ứng dụng này hiển thị ba gợi ý ở ngay trên bàn phím. Nhờ chiều ngang của các ký tự lớn nên việc gõ trúng phím là dễ hơn.

Tuy nhiên tính năng gợi ý của SwiftKey cũng có một nhược điểm, đó là đôi khi rất mất thời gian khi cần gợi ý các từ ghép: sau từ thứ nhất, phải sau 3-4 chữ cái của từ thứ hai mới gợi ý chuẩn. Ví dụ khi tôi muốn điền từ “cái gì”, sau khi gõ ‘cái’, ‘g’ thì từ gợi ý lại là thành “cái cái gì”, phải gõ thêm chữ ‘i’ thì g