Tất cả sắc thái đẹp đẽ đều trình diễn trên bức màn đen trắng rõ ràng đó.
Khi bức màn ấy được kéo lên, chúng ta lại ngây thơ không biết, cho dù nó đang ở gần ánh mắt của chúng ta..
Nguyên nhân là vì nó quá gần, gần như ở trong mắt chúng ta, thế nên, chúng ta không thể nhìn thấy..
Chỉ đến khi nó dần dần rời xa, chúng ta mới có thể thấy rõ nó. Thấy rõ tất cả có lẽ sẽ tuyệt vời, có lẽ thấy được c chuyện sau lưng con người ta có nhân quả rõ ràng, nhưng, sau khi tất cả hình ảnh đã đóng thành một cuộn phim, thì cho dù chúng ta mỉm cười, hay rơi lệ, cũng chỉ có thể đứng từ xa xa nhìn về thời gian đầu đó, yên tĩnh nhìn trên màn ảnh kia đang dần dần hiện lên những hình ảnh và cũng dần dần biến mất.
Đó là thanh xuân, chỉ sau khi rời đi, chúng ta mới có thể thấy rõ ràng.]
Bắt đầu nhớ lại
Tôi sinh ra trong một gia đình rất bình thường, điều kiện gia đình tôi không giàu cũng chẳng nghèo, trình độ văn hóa của bố mẹ không cao cũng không thấp. Trí nhớ của tôi trước khi tôi năm tuổi, có rất ít hình ảnh về họ, bởi vì khi tôi một tuổi năm tháng, em gái La Viện Viện được sinh ra, bố mẹ đưa tôi đến sống cùng ông ngoại.
Ở cùng ông ngoại, tôi rất vui vẻ hạnh phúc, có được ngàn vạn yêu chiều cho cả đời, là một đứa nhỏ điển hình được ngâm mình trong “bình mật”.
Ông ngoại là kĩ sư về các công trình bằng gỗ tốt nhất ở địa phương, vẽ vòng tròn có thể không cần com-pa, có thể viết chữ nhỏ rất đẹp, lúc tuổi già khi vui vẻ lại đọc truyện Kim Dung, đến nay trong nhà vẫn có bản viết tay đóng thành sách truyện “Ỷ Thiên Đồ Long Kí” của ông, nó được đóng thành sách như một quyển sách cổ đẹp đẽ quý giá. Ông xuất thân giàu có, nhà có một khu vườn cam lớn.
Bởi vì xuất thân của ông mà vào những năm đó, ông đã trải qua không thiếu sóng gió, dù là đau khổ gì, ông cũng lạnh nhạt đối mặt, chuyện duy nhất ông không thể lạnh nhạt là khi ly hôn với bà ngoại. Sau khi ly hôn, bà ngoại mang mẹ tôi rời xa quê nhà, bà gả cho một người khác, người đàn ông đó đối xử không tốt với mẹ tôi, thời thơ ấu và niên thiếu của mẹ tôi có thể nói là bất hạnh. Cho đến khi mẹ tôi gặp lại ông ngoại, cũng đã là hơn hai mươi năm sau rồi, khi mẹ mới gặp lại ông, dù thế nào cũng không gọi một tiếng “bố”, nhưng ông ngoại lại nước mắt ngang dọc.
Bà ngoại là người muốn ly hôn, không phải lỗi của ông ngoại, nhưng ông luôn cảm thấy áy náy với mẹ tôi, hơn nữa khi đến ở với ông, ông đã cưng chiều tôi đến độ cả người và thần đều phải phẫn nộ. Mẹ kế của mẹ tôi có nhớ, trước đây tôi là một cô bé điệu đà lại kiêu ngạo, hám bà ấy mua cho tôi một đôi giày da nhỏ, buổi sáng đã giúp tôi đeo giày, nhưng tôi kiên quyết không chịu đeo, ghét giày da có màu không sáng, dù bà có khuyên tôi thế nào tôi cũng không dùng nó, thế nên bà đã bỏ bữa sáng để giúp tôi đánh bóng giày, bà chỉ oán giận hai câu, tôi đã lập tức chạy đi mách ông ngoại, kiên quyết đòi ông đánh mông bà, vậy mà ông ngoại còn nghiêm túc lấy tờ báo vỗ vào người bà hai phát. Còn nữa, trong nhà bất luận là ai chụp ảnh, cũng không thể không cho tôi vào, nếu không cho tôi chụp ảnh cùng, thì người đó đừng mong được chụp, ngay cả khi mẹ kế của mẹ chụp ảnh chung với đồng nghiệp, tôi cũng chen chân vào, vì vậy, tuy năm đó chụp ảnh vẫn là chuyện nghiêm túc rất hiếm gặp, nhưng dưới năm tuổi tôi đã được chụp rất nhiều ảnh, thường thường là một đống người lớn còn ở giữa lại có một cô gái bé xíu, mọi người dở khóc dở cười, tôi phấn chấn dào dạt.
Những kỷ niệm đó đều là do mẹ kế của mẹ tôi kể lại, tôi thì không nhớ rõ chút nào. Trong trí nhớ của tôi, tôi chỉ nhớ rõ ông ngoại đưa tôi đi câu cá, tôi không thích ông bế mà muốn tự đi, ông liền đi bên cạnh tôi, đường cũng ngắn thôi nhưng tôi vừa đi vừa hái hoa, rồi lại muốn bắt châu chấu, vậy nên đi một hai giờ cũng là bình thường, ông ngoại vẫn đi cùng tôi; ông mua sô cô la rượu [1] cho tôi, chỉ vì tôi thích ăn, ông cũng không ngại người lớn nói trẻ con không được ăn thứ có chứa rượu ấy; tôi làm đổ mực nước lên bộ sách cổ của ông, vợ hai của ông nhìn mà đau lòng, ông chỉ cười ha ha, sáng sớm, ông dạy tôi tụng “Xuân miên bất giác hiểu”; chạng vạng, ông bế tôi, ngồi trên xích đu, lắc qua lắc lại dưới ánh hoàng hôn. (Xuân miên bất giác hiểu: Giấc ngủ đêm xuân không biết trời sáng.)
Dưới sự cưng chiều của ông ngoại, tôi kiêu ngạo vui vẻ thỏa thích.
Khi tôi năm tuổi, vì phải vào tiểu học nên bố mẹ đến đón tôi về. Còn nhớ khi mẹ xuất hiện trước mặt tôi, tôi không chịu gọi mẹ là “mẹ”, tôi chỉ vừa mút kẹo que, vừa dùng ánh mắt nghi ngờ nhìn người phụ nữ mang vẻ mặt đau thương đến từ xa đó. Trong tiếng gào khóc ầm ĩ, chân đá tay đấm của tôi, mẹ mạnh mẽ ôm tôi đến nhà ga xe lửa, quay trở về “nhà” của tôi.
Kể từ đó, hạnh phúc của tôi đã kết thúc, cực khổ lại bắt đầu.
Khi còn ở với ông ngoại, tôi là cô công chúa nhỏ, tôi có được tất cả những gì tốt nhất, có rất nhiều tình yêu thương, toàn bộ thế giới đều xoay chuyển xung quanh tôi, nhưng, khi ở với bố mẹ, có một cô bé khác, em gái của tôi mới là cô công chúa nhỏ.
Bố mẹ tôi vốn bận rộn làm việc, nhưng khi họ có thời gian rảnh thì đều giành cho em gái tôi. E lớn lên bên cạnh bố mẹ, em có thể nói cười thoải mái, có thể làm nũng, có thể dỗ bố mẹ vui, mà tôi thì trong một thời gian dài cũng không chịu gọi họ là “bố”, “mẹ”.
Hai đứa trẻ tuổi không hơn kém nhau nhiều, mà cả hai đều được nuôi nấng cưng chiều, khi ở cùng một chỗ không thể tránh được những lúc cùng tranh đồ chơi, cùng tranh đồ ăn vặt, tôi một lần nữa bị bố mẹ căn dặn và cảnh cáo, “Con là chị, con phải nhường em gái.” Cường điệu muốn chị em hòa thuận, chị nhường em gái.
Dưới sự giáo dục “Chị em hòa thuận, chị nhường em gái” của bố mẹ, món đồ chơi tốt nhất dành cho em, đồ ăn ngon nhất dành cho em, chiếc váy xinh đẹp nhất dành cho em, nói ngắn lại, chỉ cần cô em muốn, cô em thích, thì cô chị là tôi cũng không rên một tiếng mà từ bỏ những thứ ấy.
Sau vô số lần “chị nhường em gái”, tôi bắt đầu học ngoan, tôi thường tránh ra bên ngoài chơi một mình, mặc kệ là cái gì, tôi đều tự giác chờ em gái chọn trước, cái gì em không cần thì sẽ là của tôi, thậm chí khi đã là của tôi rồi, chỉ cần cô em muốn, tôi cũng có thể cho em. Ăn cơm, ngồi trên bàn ăn, một câu không nói, ăn cơm rất nhanh, sau đó rời đi, bọn họ cười vui nói chuyện với nhau cũng không liên quan gì đến tôi.
Tôi từ ríu ra ríu rít, bắt đầu trở nên trầm mặc ít lời. Tôi thường nhớ tới ông ngoại, thời gian đó, mỗi lần khổ sở cô đơn, tôi sẽ nghĩ chờ mình trưởng thành, chờ đến khi tự mình có thể ngồi xe lửa, tôi sẽ trở về bên ông, chỉ có như vậy, tôi mới cảm thấy cuộc sống của bản thân mình còn có chút hy vọng.
Hình ảnh khắc sâu nhất trong trí nhớ của tôi là vào một buổi hoàng hôn, mẹ bận rộn trong phòng bếp, tôi tránh vào một góc ở giá sách xem sách ảnh nhi đồng, bố tan làm trở về, mở cửa ra, tiếng gọi đầu tiên chính là “Viện Viện”, em gái thì gọi to “Bố”, vui vẻ chạy đến chỗ bố, bố bế cô bé lên, tung cô bé lên cao rồi lại đón lấy, hai người vui đùa cười to trong phòng khách.
Tôi âm thầm trốn, trầm mặc rình coi. Họ làm trò chơi, họ kể những câu chuyện, họ cười vui lại cười vui, một giờ, không có ai hỏi tôi ở nơi nào. Cảm giác này giống như tôi đang ngồi ở nơi nguyên thủy nhất của vũ trụ, bốn phía tối đen, vô cùng lạnh lẽo, cô đơn và hoang vắng tràn ngập quanh tôi. Lúc ấy có lẽ tôi còn không rõ cái gì là thời tiền sử của vũ trụ, cũng không rõ loại cảm xúc làm mình nhìn ra bên ngoài đầy khát vọng, lại thấy buồn tủi đó gọi là gì, nhưng, cô bé cuộn mình trong góc âm u, hai tay ôm chặt cơ thể mình, mắt không chớp nhìn chằm chằm ra bên ngoài ấy, khát vọng nghe một tiếng gọi tên mình của bố mẹ vĩnh viễn khắc sâu trong lòng t
Mãi cho đến khi nấu xong cơm tối, mẹ dọn đồ ăn ra bàn, mới nhớ tới bảo tôi ăn cơm, tôi vẫn tránh ở giá sách, sofa và vách tường tạo nên một góc khuất khó nhìn thấy. Tôi lại tự thương hại mình, lại kiêu ngạo, trong lòng tôi nghĩ rất nhiều rất nhiều lần, vì sao bây giờ mới nhớ tới tôi? Đã muộn, đã quá muộn rồi! Nếu gọi tôi sớm hơn một chút, tôi sẽ hạnh phúc lao ra vì được các người kêu gọi, nhưng mà bây giờ, tôi không muốn trả lời! Tôi chính là không muốn trả lời! Tôi không quan tâm! Tôi không quan tâm chút nào đến các người!
Mẹ mở từng cửa phòng gọi tôi, vẫn không tìm thấy tôi, họ hỏi em gái tôi đi đâu, nhưng cô ngốc đó chỉ biết lắc đầu, nũng nịu nói: “Con đang chơi xếp gỗ, không biết chị đi đâu.”
Bởi vì tôi còn nhỏ, ngồi thu mình trong góc, là một điểm mù của thị giác; họ không thể tưởng tượng được, tôi đang ở ngay trong phòng khách mà cũng không nhìn thấy, đó lại là một điểm mù của tâm lý, vì vậy bố mẹ vẫn không tìm thấy tôi, họ lo lắng không thể ăn cơm, vội vàng nhờ một cô hàng xóm trông em gái, hai người mặc áo khoác vào, chạy vào giữa đêm đông gió lạnh, bắt đầu đi tìm tôi, mà tôi thì ngồi một góc trong phòng khách, lẳng lặng nhìn tất cả mọi chuyện xảy ra.
Tôi cũng không cố ý gây nên chuyện rối rắm này, chỉ là lúc ấy tôi thật sự không muốn lên tiếng đáp lại lời gọi của bố mẹ, và sau đó, khi mọi chuyện lớn lên, bản thân tôi bắt đầu bối rối sợ hãi, không biết nên làm cái gì bây giờ, chỉ có thể co rúm người lại trong góc.
Chuyện khôi hài ấy vẫn tiếp tục đến đêm khuya, cho đến khi em gái đi tìm miếng ghép trong bộ đồ chơi bằng gỗ đã nhìn thấy tôi. Vẻ mặt của cô bé phấn chấn tự hào cứ như quân ta bắt được đặc vụ Quốc dân Đảng, tranh công đi đăng báo, bố muốn đánh tôi nhưng mẹ đã ngăn lại, hỏi tôi nguyên nhân, tôi nhìn bàn tay thô to của bố, vuốt vuốt mông mình, không kịp nghĩ gì đã thốt ra, “Con không nghe thấy bố mẹ gọi, con xem tranh vẽ rồi ngủ quên ạ.”
Lời nói dối đầu tiên trong đời đã làm tôi miễn được vài phát “Tay sắt đánh mông”.
Khi còn một tháng nữa là đủ sáu tuổi, tôi vào tiểu học.
Lúc ấy, độ tuổi đi học bị kiểm soát rất nghiêm ngặt, không đủ bảy tuổi thì tuyệt đối không được đến trường, chứ đừng nói đến chuyện kém hơn một tuổi, ngay cả kém một tháng cũng không được. Bố vì muốn cho tôi nhập học, nên đã nghĩ một cách, dựa vào mối quan hệ của mình mà cho tôi vào học tại trường tiểu học của bộ bi trường học đó được quân đội xây dựng, tiêu chuẩn nhập học thoải mái hơn nhiều.
Tuy nhiên, bởi vì tôi mắc bệnh lao phổi, còn chưa học được bao nhiêu đã phải tạm nghỉ học.
Sau một năm ở nhà dưỡng bệnh, bố mẹ hỏi tôi muốn học lớp một hay muốn học tiếp lớp hai.
Vào thời gian đó, trong trường học lưu hành một bài ca dao nổi tiếng: “Lưu ban sinh sao hoa sinh, sao hoa sinh cho bác sĩ. Bác sĩ nói ăn ngon thật, thì ra là tên lưu ban sinh!” [2]
[2] Một bài ca dao có vần, vì vậy mình để Hán Việt, “lưu ban sinh rồi sao hoa sinh”. Hiểu là thế này: “Học sinh lưu ban rang lạc, rang lạc cho bác sĩ, bác sĩ nói ăn rất ngon, thì ra nó là học sinh lưu ban”. (Chắc chỉ là nói vần thôi, còn tại sao lại nói thế thì mình không biết :”>. )
Chính mắt tôi đã thấy một đám trẻ con tụ tập ven đường cao giọng trêu đùa một bạn nhỏ như vậy, nghĩ đến đó, tôi rùng mình, dứt khoát nói với bố mẹ, tôi muốn học lớp hai. Vậy là bố mẹ đã cho tôi theo học lớp hai.
