Thế giới của Cát Niên luôn chỉ có mình cô, Vu Vũ là người thường qua lại gần gũi nhất, nhưng trước sau chưa từng gõ cửa bước vào. Giờ trái lại, Cát Niên cảm thấy như anh đang ở đây, anh đã quay lại, bầu bạn cùng cô và con, chỉ là cô không trông thấy.
Tên của Phi Minh là do Cát Niên đặt, lấy từ câu ngạn ngữ cổ “Hảo sát phi minh, năng sát năng bất sát chi vị minh; tất thắng phi dũng, năng thắng năng bất thắng chi vị dũng” (1). Trước đây rất lâu, Cát Niên từng lấy câu nói này để khuyên bảo một chàng thanh niên xanh xao mặt mày ủ dột, trên thực tế, cô cũng luôn lấy đó làm châm ngôn nhân sinh cho mình, bớt nóng nảy, bớt hiếu thắng, an phận thủ thường, tránh sinh hồ đồ. Về sau cô nghĩ đi nghĩ lại, thực ra những lời này vốn không phải là những điều một người thông minh thường làm, có chăng phần lớn chỉ là sự tự an ủi của những kẻ yếu thế. Cát Niên luôn cho rằng mình là loại người nhát gan này, và cũng chính vì nhát gan mà có nhiều chuyện có lẽ không cần biết rõ vẫn tốt hơn.
(1). Dễ quan sát không hẳn là rõ ràng, vừa quan sát được vừa không quan sát được mới gọi là rõ ràng; chắc thắng không hẳn dũng, có thể thắng có thể không mới gọi là dũng.
Mặt trái của đen là trắng ư? Mặt trái của yêu là hận ư? Mặt trái của cái chết lẽ nào là sự sống? Nói ra cũng chỉ là một mớ hỗn loạn. Việc đầu tiên Cát Niên làm sau khi ra tù là toàn tâm toàn ý dốc sức đi tìm nơi Vu Vũ được an tang, đây từng là hy vọng duy nhất chống đỡ cho cô trong những tháng ngày đen tối đằng đẵng, là động lực để cô sắm vai một phạm nhân mẫu mực, được ra sớm ngày nào cô có thể trở lại bên anh ngày đó, cho dù anh giờ đã bị vùi sâu dưới lòng đất. Cô cũng không rõ gặp lại anh như thế rốt cuộc có ý nghĩa gì, nhưng điều này thực sự đã giúp cô vượt qua nỗi giày vò phía trong những dãy tường cao.
Ngày cô ra tù là một ngày mưa, các bạn tù và quản giáo thân quen đều tức cảnh chúc phúc cho cô: mưa có thể gột sạch mọi bụi bẩn ô uế trước đây, sẵn sàng cho một cuộc sống mới. Nhưng khi Cát Niên mặc bộ quần áo cũ hồi mới vào tù, cũng chính là bộ quần áo cuối cùng bà Thái Nhất Lâm gửi cho cô, chậm rãi bước qua cánh cổng sắt loang lổ vệt gỉ sét, bên ngoài không một bóng người, ngoại trừ màn mưa dày kịt nối liền trời với đất. Cô không biết đâu là đường, cũng chỉ có thể trách nước mưa che kín mắt cô.
Cô không thể về nhà được rồi, bố mẹ từ lâu đã không nhận một đứa con gái như cô. Trên thế gian này người duy nhất còn khiến cô vương vấn lại đang an giấc ngàn thu ở một nơi nào đó đợi cô tới thăm. Cát Niên nắm chặt tờ giấy chứng nhận ra tù cùng 262 nhân dân tệ tiền đổi công điểm, cô không tìm được chuyến xe buýt nào trở về thành phố, đành hết lần này đến lần khác giơ tay xin quá giang những chiếc taxi thỉnh thoảng chạy qua. Từng chiếc xe xé gió lướt qua cô, nước mưa từ đỉnh đầu theo mái tóc ngắn ròng ròng chảy xuống. Cô nghĩ ngợi hồi lâu cũng dần cảm thấy hoang đường, có tài xế nào muốn dừng xe chở một cô gái ướt lướt thướt từ đầu đến chân trước cổng nhà tù cơ chứ?
Trong đất trời rộng lớn vô hạn, rộng lớn đến thê lương, một con người lại không có nổi chốn dung thân.
Đúng lúc ấy, Cát Niên nhìn thấy một cô gái cầm ô bước nhanh lại dưới mưa.
Là Bình Phượng. Cô mặc một chiếc váy liền màu đỏ rực như ngọn lửa cháy trong mưa, trán lấm tấm mồ hôi, thản nhiên nói: “Mình đến muộn, cái thằng cha cuối cùng, cứ y như đánh tiết gà, mẹ nó chứ…”
Những lời thô lỗ này được thốt ra một cách lưu loát từ khuôn miệng xinh xắn của Bình Phượng, Cát Niên ngây người giây lát, cảm nhận hơi thở ấm áp của những thứ rất đỗi thế tục.
Quãng thời gian sau đó, Cát Niên tạm ở trong căn phòng trọ chật hẹp bừa bộn của Bình Phượng. Bình Phượng ta tù trước Cát Niên nửa năm, không ngoài dự liệu lại tiếp tục mưu sinh bằng nghề cũ. Cô luôn rất bận, chẳng thời gian đâu tâm sự cùng Cát Niên. Khi đó Cát Niên cũng đang chạy khắp nơi tìm việc, số tiền hạn hẹp mang theo nhanh chóng chẳng còn dư lại mấy đồng, cô biết, nếu không có Bình Phượng, cô không thể sống qua nổi những ngày này. Ngoại trừ những lúc rảnh rỗi thu dọn phòng trọ bừa như chuồng lợn của Bình Phượng cho ngăn nắp gọn gàng, Cát Niên chẳng thể làm gì thêm.
Bình Phượng còn trẻ, xinh đẹp lại biết cách ăn diện, xét trong nghề cũng thuộc top đầu, làm ăn rất khá, buổi tối thường không ở nhà, vì Cát Niên, cô không bao giờ mang “khách” về phòng trọ. Dưới sự giúp đỡ của Bình Phượng, Cát Niên dốc sức dò hỏi nơi chôn cất Vu Vũ, chạy đi không ít nơi, nhìn không ít khuôn mặt, cuối cùng cũng được toại nguyện.
Về cơ bản cũng khớp với những gì Trần Khiết Khiết, nghe ngóng được, do không có ai đến nhận, Vu Vũ được chính phủ an tang tại ngoại ô, không như các phạm nhân đã chết khác bị đưa tới phòng thí nghiệm Viện Y học, theo Cát Niên thấy thế đã là quá đỗi may mắn. Dựa theo lời chỉ dẫn đại khái của một người biết chuyện, Cát Niên mù mờ lần tới nơi thê lương đó. Vì đường xa, khi Cát Niên tới nơi cũng đã xế chiều, cô đứng lặng hồi lâu trước đụn cỏ dại, những tia nắng chiều cuối cùng rọi thẳng khiến cô gần như không mở nổi mắt. Một lúc lâu, trong cô chỉ là một mớ hỗn độn, không phân biệt nổi trước mắt rốt cuộc là thực hay hư, từ một nơi xa xôi cùa thành phố đến một nơi xa xôi khác, từ một xó xỉnh bị người đời quên lãng đến một xó xỉnh khác, đây là cuộc đời của Vu Vũ hay sao? Người im lìm nằm bên dưới kia thực sự là anh sao?
Cát Niên đứng đến khi hai chân tê dại mới chịu rời đi theo lời thúc giục của Bình Phượng. Trước khi rời đi, cô đờ đẫn đem “chiếc lá tỳ bà đẹp nhất” Vu Vũ tặng cho cô năm lớp Mười một chôn sâu trong đất. Anh đã từng nói, lựu và tỳ bà chính là Vu Vũ và Cát Niên, vậy thì hãy để lại chút kỷ vật quen thuộc này bầu bạn cùng người đang yên nghỉ.
Lạ lùng ở chỗ, trong cả quá trình này, Cát Niên không rơi lấy một giọt nước mắt, không chỉ Bình Phượng lo cô kìm nén quá mà sinh bệnh, đến cô cũng từng cho rằng vào chính giây phút này mình sẽ ngã khuỵu, nhưng không, không một chút nào. Cô thậm chí quên mất phải gào khóc trong đau khổ, chỉ cảm thấy mờ mịt xa lạ, tựa như tê dại vô cảm hoàn thành một nghi thức đã mong muốn thực hiện bấy lâu. Phải chăng sự xa cách vĩnh cửu cùng nỗi cô độc bao năm sau dãy tường cao ngút đã mài mòn dần nỗi nhớ khắc sâu tận xương tủy?
Bình Phượng cùng Cát Niên quay trở ra, vừa đi vừa nhai kẹo cao su, ánh mắt không giấu nỗi lo lắng. Sự bình tĩnh mặc nhiên của Cát Niên khiến cô có chút sởn tóc gáy. Ra khỏi nghĩa trang, cô vừa thở phào nhẹ nhõm thì Cát Niên nãy giờ vẫn đi bên cạnh cô lại đột nhiên dừng lại.
Cát Niên như không nghe thấy tiếng Bình Phượng gọi đằng sau, chạy thẳng lại phía mộ Vu Vũ, cúi gập người lấy tay ra sức cào bới đám đất hãy còn tơi xốp. Bình Phượng kinh hãi, sợ Cát Niên làm chuyện gì kinh động, nhưng Cát Niên chỉ bới ra chiếc lá ố vàng vừa chôn dưới đất không lâu.
“Cậu sao thế?” Bình Phượng lay Cát Niên hỏi.
Cát Niên nhặt chiếc lá lên, bất ngờ quay sang cười với Bình Phượng, cô nói: “Mình ngốc thật, sao Vu Vũ có thể ở đây cơ chứ.”
Đúng thế, sao Vu Vũ có thể ở đây được? Bộ xương khô cô quạnh dưới lớp đất kia làm sao có thể là Tiểu hòa thượng của Cát Niên. Anh được chôn cũng tốt, được hỏa táng cũng không sao, kể cả có bị giải phẫu thành trăm mảnh trong phòng thí nghiệm thì cũng có sao, đó không phải là anh mà chỉ là cái thể xác bị bỏ lại.
“Nhưng rõ ràng họ nói… vậy thì anh ấy ở đâu?”
Cát Niên cười không nói, kéo Bình Phượng rời đi.
Cô không nói vì sợ Bình Phượng nghĩ cô điên. Nhưng cô biết mình rất tỉnh táo, kể từ khi mở to mắt nhìn Vu Vũ khuỵu xuống trước mặt mình, cô chưa bao giờ tỉnh táo như lúc này.
Tiểu hòa thượng của cô chưa chết, anh vẫn luôn ở đây, chỉ là anh đang ở một nơi không nhìn thấy được dõi theo cô, cũng như ngày cô rời nhà bác, anh đứng dưới gốc cây lựu nhìn theo Cát Niên rời xa. Anh không nói không rằng, không gặp cô, có lẽ chẳng qua là chợp mắt một lát, rồi sẽ có một ngày anh mở mắt, quay người lại nhìn cô cười rạng rỡ.
Tâm sự trong lòng đã giải quyết xong, hiện thực bày ra trước mắt, muốn tiếp tục sinh tồn cần nhanh chóng kiếm một công việc mưu sinh. Dù muốn hay không muốn thừa nhận, khoảng thời gian ba năm ở trong tù thực sự là trở ngại đối với Cát Niên trong việc kiếm miếng cơm manh áo, dù cô có không bận tâm nhưng cũng không thể nói nó không tồn tại. Hiện nay người đi tìm việc nhiều như lá mùa thu, đơn vị tuyển dụng nào lại không muốn chọn người có thân thế trong sạch.
Trong lúc tuyệt vọng nhất, một người biết chấp nhận số phận như Cát Niên cũng kiệt sức sau bao lần thất vọng mà trầm cảm suốt một thời gian dài. Suy cho cùng cô không phải là người may mắn ngã xuống vựa sâu học được võ công tuyệt thế trong thế giới ảo tưởng, ngược lại chỉ là một người hết sức bình thường, hoàn toàn không có gì cả.
Bình Phượng về lúc trời đã sáng, chẳng buồn cởi giày đặt lưng nằm xuống cạnh Cát Niên, cô biết người nằm bên cô không ngủ được.
“Hay là…”
“Không, Bình Phượng, không…”
Trước khi Bình Phượng do dự thốt ra lời đề nghị ấy, Cát Niên dứt khoát cự tuyệt, cô hoảng hốt nhận ra không phải mình đứng đắn tôn nghiêm gì mà cô sợ biết bao bản thân có thể bị dao động.
Bình Phượng im lặng hồi lâu rồi cười nhạt một tiếng.
“Cũng đúng, cậu đương nhiên sẽ nói không, cậu sao có thể giống mình. Mình bẩn, cậu sạch, mình không nên đẩy cậu xuống vũng bùn.”
Cát Niên không phải không nghe ra giọng mỉa mai trong câu nói của Bình Phượng, cô nghiêng người quay lại.
“Bẩn, sạch? Mình với cậu thì có gì khác nhau, chúng ta đều không trong sạch bằng bọn họ. Bình Phượng, chỉ là mình nghĩ, nhất định sẽ có một lựa chọn khác, nhất định có.” Cô muốn câu nói của mình nghe có phần chắc chắn, nói với Bình Phượng, cũng là nói với chính cô, “Bình Phượng, chúng ta có lẽ còn có một con đường khác.”
“Thật ư? Mình buồn ngủ rồi…”
Bình Phượng không nói thêm gì, dường như đã dần dần thiếp ngủ. Cát Niên cũng im lặng nhắm mắt, nhưng trong đầu cả hai người đều vương vấn cùng một câu hỏi.
Một lựa chọn khác, một con đường khác, có thể có không?
Có lẽ là có, “con đường” này đối với những người đã quen với quốc lộ rộng rãi thênh thang thì chẳng đáng nhắc tới, nhưng nhìn từ góc độ những người cần chúng, lại đủ để dẫn tới một chân trời mới. Cũng nhờ biểu hiện tốt mấy năm trong tù, một giám thị phụ trách trại giam nữ gián tiếp biết được cảnh ngộ của Cát Niên sau khi ra tù đã ra mặt giúp đỡ, cuối cùng tìm được cho Cát Niên công việc tạp vụ ở một viện phúc lợi trong thành phố, lương mỗi tháng tuy không nhiều nhưng cũng đủ để duy trì cuộc sống. Cát Niên trong lòng vô cùng cảm kích, đương nhiên sẽ dốc hết tâm sức chăm chỉ làm việc.
Viện phúc lợi là nơi người ta được chăm sóc, cũng là nơi người ta bị bỏ rơi. Ở đây có cả người già không nơi nương tựa lẫn trẻ em mồ côi, Cát Niên phối hợp giúp đỡ nhân viên trong viện, hàng ngày quét dọn vệ sinh, giặt giũ chăn ga, bận bận rộn rộn, cũng chẳng ai quá quan tâm tới quá khứ của cô. Chỉ là cô sợ ánh mắt của những người già lúc lâm chung, càng sợ những đứa trẻ bị bỏ rơi đi rồi lại quay lại. Mỗi lần nhìn thấy những bóng dáng nhỏ bé ấy, cô đều bất giác nhớ đến những gì Trần Khiết Khiết nói, đứa con cô ta vĩnh viễn không bao giờ gặp lại.
Nhưng sự xếp đặt của số mệnh tự nó có sự kỳ diệu riêng
