Hết nửa học kì hai của năm học thứ ba, trường phải xây dựng một thư viện mới rất to. Dịp đó khiến cho toàn bộ tủ gửi đồ của thư viện cũ bị chuyển tới htư viện mới. Như vậy là khi tới mượn sách chúng tôi chỉ có thể để cặp sách ở trên một cái bệ ở bên ngoài. Hoặc là chạy phút về phòng kí túc cất cặp sách rồi lại chạy 20 phút tới thư viện để mượn sách. Đa số sinh viên vì lười nên đã vứt cặp lên trên cái bệ ở bên ngoài. Cho dù cái bệ đó ngày nào cũng có cặp sách bị lấy trộm, nhưng hằng ngày vẫn cứ có sinh viên vứt cặp ở đó cho nhanh.
Tôi kịch liệt phản đối thái độ vô trách nhiệm đó của nhà trường. Tuy rằng tôi chưa từng bị mất trộm cặp sách, nhưng hằng ngày nhìn thấy trên tường thư viện dán đầy những tờ thông báo tìm cặp sách, lòng cảm thông trong tôi tự nhiên trỗi dậy. Những tờ thông báo tìm cặp sách đó, từng tờ từng tờ giấy trắng nhỏ xíu, hoặc là sụt sùi kể lể lên án, hoặc là gay gắt chửi mắng đe doạ, hoặc là khổ sở van nài "xin hãy lấy tiền và để giấy tờ lại", đều là những bài học xương máu cả.
Tôi là một đứa rất rất lười, nếu có thể ngồi thì tôi sẽ không đứng, nếu có thể nằm thì tôi sẽ không ngồi. Muốn tôi chạy về phòng cất cặp sách sau đó lại chạy quay lại thư viện để mượn sách ư? Điều đó thật viển vông. Vì vậy mà mỗi lần mượn sách tôi đều chỉ cần năm phút là mượn xong, hơn nữa còn nhét cặp sách xuống tận dưới cùng trong đống cặp sách ở trên bục. Chiếc cặp sách đó mới mua không lâu, bị nhét xuống dưới nhiều cặp sách khác như vậy tôi cũng không nỡ. Nhưng phải xem xét đến vấn đề an toàn. Tôi thầm đoán rằng kẻ trộm muốn lấy ttộm cặp sách của tôi thì còn phải lật lên lật xuống mới rút được chiếc cặp của tôi ở dưới cùng lên, cũng rắc rối vô cùng, xem ra tên trộm đó cũng không thể kiên nhẫn và bình tĩnh đến vậy.
Nhưng Thượng đế đã không vì tôi có tấm lòng cảm thông sâu sắc, mà vẫn vụt cho tôi một roi, có thể là Thương đế cảm thấy rằng, nếu tôi thực sự cảm thông với những bạn bị mất cắp cặp sách thì phải gánh chịu bớt một phần nỗi đau đó, hoặc là phải lĩnh hội nỗi đau đó, tấm lòng cảm thông như vậy thì mới là tình sâu nghĩa nặng. Do vậy, cặp sách của tôi cũng đã bị ăn trộm, không phải, mà là bị ăn trộm không thành. Chiều hôm đó sau khi tan học tôi đã đến thư viện mượn sách. Tôi lấy ví tiền và điện thoại di động ra mang theo người, sau đó nhét cặp sách xuống dưới cùng, trên cặp của tôi còn có tầng tầng lớp lớp những chiếc cặp cách khác làm bia đỡ đạn rồi.
Vội vàng mượn sách xong, vội vàng chạy ra. Mặc dù thái độ phục của của mấy người phụ nữ trung tuổi trong phòng thông tin thư viện của trường rất kém, trước đây thường xuyên có sinh viên cãi nhau với họ đến mức long trời lở đất, nhưng từ khi chỗ gửi cặp sách bị phá bỏ, những người phụ nữ đó cũng có thể coi là có những ngày bình yên rồi. MỌi người đều không có thời gian tranh cãi với họ, sợ rằng "nghêu sò đánh nhau, ngư ông đắc lợi". Sợ rằng như vậy sẽ cho kẻ trộm có thêm thời gian để gây án. Tôi đã từng hoài nghi rằng việc phá bỏ chỗ gửi cặp sách không biết có phải là hành động lén lút của mấy cô mấy bà hay đó là kiến nghị mang tính xây dựng của họ với cấp trên, nhằm mục đích giảm bớt áp lực cho họ từ những cuộc cãi vã. Ôm vài cuốn tiểu thuyết vừa mượn, tôi rảo bước ra cửa. Khi đó trong hành lang không có một ai. Thậm chí là có vẻ tĩnh lặng lạ thường.
Tôi bước ra khỏi phòng thông tin thư viện, cách cái bục mà tôi để cặp sách chỉ có năm mét. Năm mét về phía bên phải là hành lang dài hun hút. Tôi nhìn thấy rõ có một người thò tay vào cặp sách của tôi, hơn nữa còn đang nhanh chóng lật tung sách vở ở trong đó lên, tay của cô ta đưa đi đưa lại ở trong cặp sách của tôi một cách hoảng loạn, mắt dán chặt vào chiếc cặp. Cô ta như là một chiếc đinh đã được đóng chặt vào đó, đóng chặt vào hành lang dài hun hút, cũ kĩ, đầy bụi và ngập tràn ánh nắng long lanh, cảnh tượng đó cũng sẽ mãi mãi đóng chặt vào trái tim tôi. Bất giác tôi cũng quên mất việc hô hoán lên, hoặc là phẫn nộ, hoặc là chửi mắng, tất cả chỉ vì tôi đã nhìn thấy cô ta, nhìn thấy rõ mặt cô ta. Tôi nhìn thấy người đó chính là Diệp Ly!
Tôi sững người nhìn Diệp Ly. Sự ngạc nhiên đến kinh hãi ở trong lòng đã lấn át hết tất cả những cảm xúc khác, trong khoảnh khắc nhìn rõ khuôn mặt cô ấy, tôi thậm chí còn quên mất là cô ấy đang ăn trộm cặp sách của tôi! Tất cả những chuyện này chỉ diễn ra trong vòng năm giây, nhưng năm giây này đã làm cho tôi hiểu ra rằng để làm sụp đỏ một thế giới của một con người là một việc quá đỗi dễ dàng. Hồi năm thường ức nhất Diệp Ly vẫn là một cô gái luôn bị La Nghệ Lâm bắt nạt, bị gọi tới gọi lui, tôi vẫn còn nhớ ánh mắt trầm lặng đầy tủi thân của cô ấy lúc đó. Đó là cô gái đã từng cùng tôi đứng ở trước cửa hàng sách Tân Hoa để đợi người ta đến tuyển gia sư, đợi một cách vô cùng đáng thương, tôi vẫn còn nhớ niềm khát vọng và sự thiết tha trong ánh mắt cô ấy. Đó la cô gái hồi cuối năm thứ nhất đã một mình ở lại kí túc xá khi phải chuyển phòng, tôi vẫn còn nhớ sự suy sụp về tinh thần của cô ấy khi đó. Đó là cô gái đã nhận được 99 bông hồng trong dịp Giáng sinh của năm thứ ba, khiến tất cả những nữ sinh khác vô cùng ngưỡng mộ, tôi vẫn còn nhớ sự ngạc nhiên, mừng rỡ và niềm hạnh phúc trong ánh mắt của cô ấy khi đó.
Nhưng giờ đây, chỉ trong vòng năm giây, tất cả đã sụp đổ. Như là một người ở thế giới khác đến. Cái thế giới trước đây đã hoàn toàn thay đổi. Diệp Ly quay đầu lại và thấy tôi đang ngẩn người ra, hiểu ra rằng cái cặp sách mà cô ấy đang ra tay, chính là của tôi. Cô gái này nhìn tôi với ánh mắt còn hốt hoảng và kinh sợ hơn tôi nhiều, sự kinh sợ và hốt hoảng trong ánh mắt cô khi đó đã khắc sâu trong tâm trí tôi hơn bát cứ ánh mắt nào của cô trước đây! Đó là vẻ mặt nguyên sơ nhất của một con vật bị doạ sợ chết khiếp, không có mảy may một ự che giấu nào, cũng không thể có bất kỳ một thứ gì có thể che giấu được sự hoảng loạn và nỗi sợ hãi sâu đậm đó. Trời đất xoay tròn, đầu óc tôi quay cuồng từng cơn từng cơn. Thật quá đột ngột! Tôi thậm chí còn không kịp nghĩ nên làm gì sau đó, Diệp Ly đã vứt cặp sách của tôi xuống đất, vụt chạy đi.
Mười giây sau, tôi dần dần trấn tĩnh lại. Đã không còn thấy bóng dáng Diệp Ly đâu nữa. Cặp sách của tôi yên lặng nằm trên hành lang dài hun hút, chiếc cặp sách mới của tôi, chiếc cặp sách đã bị lục tung hết cả lên của tôi, chiếc cặp sách đã hoàn toàn thay đổi của tôi. Tôi nhặt lên ôm vào trong lòng. Tiếng bước chân Diệp Ly chạy nhanh qua khỏi cửa thư viện từng tiếng từng tiếng như giẫm đạp lên trái tim tôi, mỗi một bước đều làm trái tim tôi đau thắt lại. Mỗi một bước đều như đang giày xéo lên trái tim mềm yếu của tôi, cơ thể mềm yếu của tôi, bước chân của cô ấy nhanh đến vậy, nặng nề đến vậy, mang theo gai, mang theo máu. Nếu như tôi hô lên là có kẻ ăn trộm cặp sách, Diệp Ly sẽ bị bắt ngay tại chỗ. Một lần nữa, trong khoa sẽ nhanh chóng ầm ĩ lên, và Diệp Ly sẽ nhanh chóng bị đuổi học, hơn nữa sẽ còn bị công bố trên bảng tin theo như quy định cũ của nhà trường. Nếu tôi đồng tình với cô ấy thì tôi không nên hô hoán lên. Nhất định các bạn sẽ cho rằng tôi đồng tình với cô ấy, cho rằng tôi đang đấu tranh tư tưởng với chính mình nên mới không hô hoán bắt trộm. Nhưng trên thực tế đó là vì khi đó tôi đã hoàn toàn bị những gì mà tôi nhìn thấy làm cho sợ hãi, sợ đến mức chẳng biết làm gì nữa, sợ đến nỗi không dám tin vào mắt mình, không dám tin vào cảm giác của mình, tôi cứ như là đang nằm mơ.
Tôi quá mức kinh ngạc, không sao hiểu nổi, người bạn đã từng ở cùng phòng với tôi lại là một kẻ trộm! Sự kinh ngạc đó chiếm lĩnh toàn bộ tâm trí tôi, làm tôi không kịp có bất cứ một suy nghĩ nào khác, và cũng không có một chỗ trống nào để có thể chứa được bất cứ một suy nghĩ nào khác. Tôi cứ ôm chiếc cặp sách như vậy, không nói một câu nào, đi ra khỏi cửa thư viện. Bước chân nặng nề, tâm trí rối loạn. Ra khỏi cửa, bên trái là một luống hoa lớn, quanh năm bốn mùa đều nở hoa, màu sắc rực rỡ, trước đây tôi chưa bao giờ cảm thấy chúng có vẻ đẹp chói mắt đến vậy, luống hoa lúc nào cũng nở hoa sao? Màu sắc của mỗi một mùa có gì khác nhau không? Tôi rẽ phải lúc nào không hay, đó là một con đường rợp bóng cây, hai bên đường quanh năm bốn mùa đều xanh biếc một màu la, chúng là một loài thực vật mãi mãi không rụng lá. Tôi chưa bao giờ cảm thấy màu xanh của chúng lại xa lạ đến vậy, trang trọng đến vậy, tại sao lá của chúng lại cứ xanh u tối vậy? Nền xi măng khô cứng, màu xám lạnh lẽo. Vỉa hè được điểm xuyết những khóm hoa. lan can được chạm trổ. Không khí tràn ngập hương hoa. Những khuôn mặt trẻ trung cứ đi qua rồi dần dần mất hút. Tôi đã có vô số lần đi qua con đường này, nhưng, chưa có lần nào khiến tôi cảm thấy xa lạ thế này, mờ mịt thế này.
Đó là cảm giác bị lạc lối. Có bao nhiêu sinh viên trẻ đã từng bị lạc trong khu vườn trường xinh đẹp này? Con đường rợp bóng cây đó ngày nào mà chúng tôi chẳng đi qua, vậy mà có một ngày nó đã hoàn toàn thay đổi. Về đến phòng, tôi mới dần dần tĩnh trí lại. Tôi đang suy nghĩ xem có nên báo cáo hay không. Có nên kể chuyện này cho các bạn khác và chủ nhiệm lớp biết hay không, có nên báo cho phòng bảo vệ hay không. Nếu như Diệp Ly không phải là bạn học của tôi, không phải là bạn từng ở cùng phòng với tôi, tôi có thể nói thẳng ra, tôi sẽ không suy nghĩ nhiều đến vậy, chắc chắn là tôi sẽ hô bắt trộm ngay tại chỗ, chắc chắn là tôi sẽ kể chuyện này cho mọi người biết ngay khi về đến phòng, bởi vì cơ hội bắt gặp chuyện này không nhiều, chỉ đơn thuần là chủ đề để nói chuyện thì cũng được rồi. Chắc chắn là tôi sẽ vừa thuật lại quá trình xảy ra sự việc vừa phẫn nộ mắng chửi tên trộm, mẹ kiếp nó không có mát à mà lại dám ăn trộm đồ của bản cô nương đây! Giận một nỗi là không thể đạp cho cô ta mấy cái và cho cô ta ăn hai cái bạt tai ngay tại chỗ với tư thế của một người nữ anh hùng dũng cảm vì nhân dân trừ gian.
Nhưng giờ đây, một tiếng rồi hai tiếng trôi qua, tôi đã không làm gì cả, không nói gì hết. Tôi không ngừng nhớ lại những ấn tượng về Diệp Ly trong tôi. Thực ra từ đầu năm thứ hai, về cơ bản là chúng tôi không nói chuyện với nhau lần nào, cũng không qua lại gì, bởi vì vốn dĩ từ khi ở chung phòng hồi năm thứ nhất mọi người cũng đã không thân nhau lắm, tôi còn nhớ khi đó cô ấy không bao giờ đi lấy thức ăn ở nhà ăn cùng với chúng tôi. Cô ấy luôn luôn đợi chúng tôi quay về rồi mới một mình đi lấy cơm, lấy thức ăn. Mà khi đó La Nghệ Lâm mỗi lần ăn cơm thường tiến đến gần bên Diệp Ly, hỏi han, đã lấy món gì vậy? Ui dà, lại là rau cải trắng! Lại đây, ăn thử ruốc cá của tớ này. Sau đó lại còn dùng đũa gặp hai miếng khoai tây vào bát của Diệp Ly, một cách giả dối. Khi đó tôi cực kỳ ghét việc La Nghệ Lâm mỗi lần ăn cơm lại lần lượt hỏi từng người, cậu lấy món gì vậy, sao lại ăn món này, cứ như là cả thế giới này chỉ có cô ấy mới có thể ăn được ruốc cá! Cô ấy hỏi tôi mấy ngày liền, tôi chán quá, đanh mặt lại nói "Cậu ăn của cậu là được rồi, đã hết hay chưa hả?" Cuối cùng cô ấy đã chuyển mục tiêu sang một mình Diệp Ly. Diệp Ly cũng không nói năng gì với một dáng vẻ thờ ơ lãnh đạm.
Tôi nhớ lại cái dáng vẻ cô ấy mỗi ngày đều quét dọn phòng, một mình khom lưng xuống, từng li từng tí một quét sạch hạt dưa và giấy vụn trên mặt sàn. Chúng tôi thì cười cười nói nói ở bên cạnh. Khi đó tôi cảm thấy cô ấy rất đáng thương. Đáng thương. Cuối cùng tôi đã tìm ra từ chuẩn x
